Hoạt động bơi lội đòi hỏi các bộ phận phối hợp nhịp nhàng và liên tục để giúp cơ thể chuyển động tự nhiên trong nước. Quá trình này đòi hỏi cơ thể phát sinh hàng loạt các xung động thần kinh riêng rẽ nhằm tác động và điều khiển của cơ. Vì vậy, bất kỳ yếu tố nào gây rối loạn chức năng dẫn truyền thần kinh đều có thể trở thành nguyên nhân khiến khả năng co giãn cơ của cơ bắp bị rối loạn, dẫn đến tình trạng chuột rút.

Chuột rút khi bơi thường xảy ra phổ biến nhất ở các vị trí: bắp chân, bàn chân và ngón chân. Ngoài ra, một số người có thể bị chuột rút ở đùi, bụng, hông, bàn tay,… Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp gây chuột rút khi bơi:

1. Bơi sai kỹ thuật

Bơi lội được ví như một bài tập thể dục nhịp điệu dưới nước, yêu cầu sự phối hợp nhịp nhàng của các bộ phận trên cơ thể. Bơi đúng kỹ thuật giúp các cơ bắp luân phiên hoạt động – nghỉ ngơi, hạn chế tình trạng căng cứng, co thắt cơ khi bơi trong thời gian dài.

Xét về giải phẫu, các dây chằng ở bàn chân là một mô liên kết dạng sợi ôm quanh các bó cơ, kéo dài từ ngón chân đến ngón chân và phối hợp chặt chẽ với các cơ bắp ở bắp chân, cơ đế và cơ chày sau. Đây là những cơ chính tham gia vào hoạt động đạp chân, tạo lực nâng và đẩy cơ thể về phía trước trong khi bơi.

Vì vậy, khi một người bơi quá lâu, cố gắng bứt tốc nhưng không đảm bảo kỹ thuật bơi sẽ khiến những cơ trên dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, tăng nguy cơ bị chuột rút. Tình trạng này cũng thường gặp ở những người chưa xây dựng được lực đạp chân phù hợp. Những cú đạp nước quá mạnh có thể kích thích đến thần kinh cơ gây chuột rút ở bàn chân, bắp chân và gân khoeo.

Để ngăn ngừa bị chuột rút do bơi sai kỹ thuật, bạn cần:

• Tập luyện dưới sự hướng dẫn và giám sát của huấn luyện viên bơi lội.
• Không tăng cường độ tập luyện khi chưa nắm vững và phối hợp nhuần nhuyễn các kỹ thuật bơi.
• Điều chỉnh cường độ bơi lội phù hợp nếu đã nghỉ tập luyện trong một thời gian dài.

2. Mỏi cơ

Mỏi cơ là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng chuột rút khi bơi. Tình trạng này thường xảy ra ở những người mới học bơi, bơi liên tục trong thời gian dài hoặc bơi với tốc độ quá nhanh. Khi cơ bắp thực hiện hoạt động co duỗi liên tục, tuần hoàn máu đến cơ có thể không đáp ứng đủ nhu cầu oxy. Điều này khiến cơ bắp tăng tích tụ acid lactic dẫn đến nhức mỏi cơ.

Mặt khác, acid lactic tăng cao cũng gây rối loạn quá trình dẫn truyền tín hiệu của hệ thần kinh – cơ, gây rối loạn chức năng co duỗi cơ và làm tăng nguy cơ chuột rút. Cách nhanh nhất để khắc phục tình trạng này là kéo căng nhẹ nhàng các cơ đang bị chuột rút trong khoảng 20 – 30 giây.

Ngoài ra, để ngăn ngừa chuột rút do nhức mỏi cơ, bạn cũng nên thường xuyên tập luyện các bài kéo giãn cơ mỗi ngày, bao gồm:

– Giãn cơ bụng: Bước một chân lên phía trước, chân kia tỳ vào tường. Sau đó, gập chân trước và duỗi thẳng thân sau. Điều chỉnh tư thế cho đến khi cảm thấy cơ bắp chân và đầu gối ở chân rau được kéo giãn hết mức.

– Giãn cơ cẳng chân: Đứng một chân trước, chân sau tỳ vào tường. Từ từ chùng hai đầu gối và chuyển trọng lượng cơ thể sang chân sau, đảm bào chân sau vẫn chạm sàn.

– Giãn cơ Plantar Fascia: Đứng thẳng, một chân đặt lên trước, các ngón chân đặt trên bậc thềm. Từ từ chùng hai gối đến khi căng cơ ở lòng bàn chân trước căng hết mức.

3. Không khởi động kỹ trước khi bơi

Các động tác khởi động trước khi bơi giúp làm giãn cơ, tăng tuần hoàn máu đến các cơ và giúp cơ bắp quen dần với nhịp độ khi tập luyện. Những người bỏ qua việc khởi động trước khi bơi dễ gặp phải tình trạng thiếu máu cục bộ, gây thiếu oxy, ảnh hưởng đến hoạt động nhận – trả tín hiệu của hệ thần kinh – cơ, từ đó tăng nguy cơ bị chuột rút.

Ngoài ra, bỏ qua bước khởi động cũng làm tăng nguy cơ chấn thương như: cứng khớp, trật khớp, giãn dây chằng,… do cơ thể chưa kịp thích nghi với nhịp độ trong khi tập luyện. Để ngăn ngừa tình trạng này, các huấn luyện viên bơi lội thường khuyến khích người tập nên:

• Dành khoảng 15 – 20 phút để tập các bài tập khởi động.
• Tập khởi động toàn thân, chú ý hơn vào các bài giãn cơ và khởi động các khớp mắt cá chân, bàn chân, ngón chân.
• Khi xuống nước, bạn nên tăng tốc độ bơi từ từ để cơ thể thích nghi kịp thời.

4. Thiếu chất

Thiếu hụt dưỡng chất có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống thần kinh, cơ bắp và tuần hoàn máu trong cơ thể. Đây là nguyên nhân khiến bạn thường xuyên bị chuột rút khi bơi lội mặc dù đã khởi động đầy đủ, bơi đúng kỹ thuật,  bổ sung nước và điện giải trong suốt thời tập luyện.

Một số dưỡng chất ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động co duỗi cơ như: canxi, magie, vitamin B6, vitamin B12,… Ngoài triệu chứng chuột rút, bạn có thể gặp phải một số dấu hiệu bất thường khác như:

• Đau nhức cơ, yếu cơ thường xuyên.
• Đau nhức, bồn chồn trong xương.
• Hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, cơ thể mệt mỏi.
• Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon giấc.
• Dễ cáu gắt, căng thẳng, stress kéo dài,…

Khi gặp phải tình trạng này, bạn nên đến các cơ sở y tế làm xét nghiệm cần thiết để xác định chính xác dưỡng chất bị thiếu hụt. Qua đó nhận hướng dẫn phương pháp bổ sung và hàm lượng bác sĩ từ các bác sĩ.

5. Mất nước và điện giải

Có một sự thật rằng, những người bơi lội dễ bị chuột rút do mất nước và điện giải hơn khi tập các bộ môn khác. Nguyên nhân là do ở môi trường nước, hầu hết mọi người không cảm thấy nóng và cảm nhận được cơ thể đổ mồ hôi. Trong khi đó, quá trình này vẫn diễn ra khiến cơ thể bị mất nước và điện giải.

Khi rối loạn diện giải xảy ra, hoạt động dẫn truyền tín hiệu thần kinh có thể bị gián đoạn. Đây là nguyên nhân khiến các cơ co lại, gây ra tình trạng chuột rút khi bơi. Để ngăn ngừa tình trạng này, bạn nên:

• Chủ động bổ sung nước cho cơ thể trước, trong và sau khi bơi.
• Ưu tiên các loại nước điện giải dành cho người tập luyện thể thao.
• Nếu không có nước điện giải, bạn có thể cho thêm chút muối vào chai nước lọc của mình cũng rất hiệu quả.

6. Nhiệt độ nước quá lạnh

Chuột rút khi bơi có thể xảy ra khi nhiệt độ nước trong hồ thấp hơn bình thường do thay đổi thời tiết hoặc bạn bơi ở khu vực địa lý khác có nền nhiệt thấp hơn. Nguyên nhân của tình trạng này là do nhiệt độ thấp khiến các mạch máu trong cơ thể co lại, giảm tuần hoàn đến cơ bắp, gây thiếu oxy ở cơ bắp.

Mặt khác, nhiệt độ lạnh cũng làm giảm hoạt động dẫn truyền tín hiệu thần kinh, khiến các cơ bị co rút và gây ra tình trạng chuột rút khi bơi. Để tránh để cơ thể bị “sốc nhiệt” dẫn đến chuột rút bạn nên:

• Tăng cường khởi động cơ thể trước khi bơi.
• Tăng từ từ tốc độ bơi để cơ thể thích nghi với nhiệt độ của nước.
• Duy trì nhịp độ bơi ổn định trong suốt buổi tập luyện.

Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bạn cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa khác nhau để có được hiệu quả lâu dài. Tuy nhiên, ngay thời điểm bị chuột rút, bạn cần giữ tâm lý bình tĩnh, tránh hoảng loạn, thả nổi cơ thể, kêu gọi sự trợ giúp và khắc phục triệu chứng chuột rút như sau:

• Chuột rút cơ bụng: Thả lỏng toàn thân, dang rộng hai chân và hít thở đều. Song song với đó, dùng tay day ấn hoặc xoa bóp vào vị trí chuột rút và khu vực xung quanh để làm giãn cơ.
• Chuột rút bắp chân: Ngồi duỗi thẳng chân, sau đó từ từ đứng dậy bằng ngón chân hoặc gót chân để duỗi căng các cơ bắp. Hoặc, bạn có thể nằm và nhờ người khác đẩy ngón chân cong về phía gối.
• Chuột rút bắp đùi: Bạn ngồi xuống rồi, sau đó nhờ người kéo căng chân hết mức kết hợp nâng gót chân lên cao và ấn tay xuống đầu gối.
• Chuột rút bàn chân và ngón chân: Duỗi thẳng chân sau đó gập cong bàn chân và ngón chân về phía gối.
• Chuột rút ở xương sườn: Hít thở sâu và xoa bóp quanh ngực để làm giãn cơ bị chuột rút.

Chuột rút khi bơi có thể gây nguy hiểm cho người tập luyện. Vì vậy, người tập cần tìm hiểu rõ về tình trạng này và các biện pháp xử lý trước khi khắc phục. Hi vọng bài viết hôm nay đã đem đến cho bạn những thông tin hữu ích nhất. Nếu cần tư vấn thêm, bạn đừng ngại để lại lời nhắn hoặc liên hệ với chuyên gia của chúng tôi qua hotline: 1900 545 518.

1. Vai trò của canxi với cơ thể

Canxi là khoáng chất có trữ lượng lớn nhất cơ thể, chiếm 1.5 – 2% trọng lượng cơ thể. Ở người, 99% canxi tồn tại trong xương, răng, móng và 1% ở trong máu. Hầu hết mọi người đều biết đến canxi với vai trò duy trì cấu trúc chắc khỏe của xương khớp và răng. Thế nhưng, thực tế chất khoáng này còn thực hiện nhiều chức năng quan trọng khác.

Những đóng góp của canxi trong hoạt động sống của cơ thể phải kể đến như:

Đảm bảo sự chắc khỏe của hệ xương

Canxi kết hợp với phospho là thành phần cấu tạo chính của xương, giúp tăng mật độ khoáng xương. Bên cạnh đó, việc bổ sung canxi góp phần làm tăng tốc độ tạo xương, làm chậm tốc độ hủy xương, giúp duy trì xương chắc khỏe.

Duy trì cân nặng

Canxi huyết tăng cao kích thích tế bào cận giáp tăng tiết calcitonin gây chán ăn. Ngoài ra, ion canxi có khả năng kết hợp với chất béo, cholesterol trong thức ăn, qua đó ngăn chặn sự hấp thu của những chất này. Những tác động này góp phần kiểm soát cân nặng.

Hoạt động co cơ

Dây thần kinh giải phóng ion canxi tạo liên kết với các protein hoạt hóa khởi động quá trình co cơ. Mặt khác, canxi sẽ được chuyển đến các các tế bào thần kinh bị tổn thương nhằm giúp chúng hồi phục nhanh hơn.

Quá trình đông máu

Ion canxi cần thiết trong phản ứng tạo thrombin – các chất chelat canxi, được sử dụng như chất chống đông máu. Bên cạnh đó, canxi tạo cầu nối giữa các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K và phospholipid để thúc đẩy phản ứng đông máu. Hoạt động này quan trọng trong quá trình cầm máu, làm lành các vết thương hở.

Điều hòa giấc ngủ

Canxi giúp duy trì ổn hoạt động dẫn truyền tín hiệu của tế bào thần kinh, giảm kích thích tại vỏ não, góp phần duy trì một giấc ngủ ngon.

Đảm bảo miễn dịch

Canxi là thành phần đầu tiên phát hiện ra tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể và gửi thông báo kích hoạt hệ miễn dịch. Điều này lý giải tại sao những người bị thiếu canxi dễ bị ốm vặt hay mắc các bệnh theo mùa.

Điều hòa nhịp tim

Hoạt động co bóp của cơ tim bị ảnh hưởng trực tiếp bởi nồng độ canxi huyết. Canxi di chuyển vào tế bào cơ tim, kích thích co bóp và tạo hưng phấn cho van tim. Khi nồng độ canxi huyết ổn định, hoạt động này co bóp của tim diễn ra một cách nhịp nhàng. Ngược lại, thiếu hụt canxi có thể gây giảm hoặc rối loạn nhịp tim.

2. Tại sao thiếu canxi lại bị chuột rút?

Chuột rút là phản xạ co rút đột ngột và tự động của một hoặc vài nhóm cơ gây ra cơn đau buốt dữ dội kèm theo cứng cơ. Phản xạ này là một dạng rối loạn thần kinh xảy ra khi có bất thường trong quá trình dẫn truyền tín hiệu thần kinh, gây rối loạn chức năng co – duỗi của cơ bắp.

Vậy, tại sao thiếu canxi lại gây chuột rút? Nguyên nhân là do canxi là thành phần tham gia trực tiếp vào hoạt động của hệ thần kinh, đảm bảo các xung thần kinh được ổn định. Điều này quyết định phản xạ co – duỗi cơ diễn ra bình thường.

Vậy nên, khi cơ thể bị thiếu canxi tế bào cơ không nhận được hoặc nhận sai tín hiệu truyền về từ não bộ và ngược lại, não bộ cũng không nhận được thông tin chính xác từ các tế bào cơ. Quá trình này có thể khiến phản xạ co cơ không được đáp ứng hoặc đáp ứng đột ngột dẫn đến tình trạng chuột rút.

Thiếu hụt canxi có thể dẫn đến chuột rút ở cơ bắp bất kỳ như: cơ bắp tay, cơ cổ tay, ngón tay, lưng, bụng, mông, đùi… Ngoài triệu chứng chuột rút, thiếu hụt canxi còn có thể dẫn đến tình trạng tê ran, ngứa ngáy xung quanh miệng và các vùng da khác trên cơ thể.

3. Dấu hiệu cho thấy cơ thể bị thiếu canxi

Canxi tham gia vào hầu hết hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. Vì vậy, thiếu canxi cũng gây ra hàng loạt triệu chứng khác nhau. Dưới đây là một số dấu hiệu điển hình nhất:

• Yếu cơ, đau nhức cơ, rối loạn cơ bắp, chuột rút.
• Đau nhức, bồn chồn trong xương.
• Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon.
• Da khô, móng tay yếu và dễ gãy.
• Tăng cảm giác đau bụng trong kỳ kinh nguyệt.
• Cơ thể mệt mỏi, chóng mặt, rối loạn nhịp tim.
• Tâm lý thất thường, hay cáu, hay quên, tính tình thất thường.

Những triệu chứng này chỉ là mang tính dấu hiệu gợi ý mà không thể khẳng định. Để xác định chính xác cơ thể có đang thiếu canxi hay không, bạn cần đến các cơ sở y tế để làm xét nghiệm kiểm tra nồng độ canxi máu. Thông qua kết quả thu được, bác sĩ có thể hướng dẫn bạn cách bổ sung và lượng canxi cần bổ sung nếu đang bị thiếu hụt.

4. Thiếu canxi bổ sung thế nào cho đúng?

Ở người trưởng thành, nhu cầu canxi dao động trong khoảng 1.000 – 1.500mg/ ngày. Mọi người có thể bổ sung thông qua chế độ ăn uống hoặc các sản phẩm bổ sung chuyên dụng. Tuy nhiên, cần đảm bảo lượng canxi phù hợp với nhu cầu, tránh bổ sung thiếu hoặc dư thừa có thể gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể. Dưới đây là một số cách bổ sung canxi hiệu quả:

Bổ sung canxi qua thực phẩm

Canxi được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm. Bởi vậy, bổ sung canxi qua chế độ ăn hàng ngày được cho là phương pháp đơn giản và hiệu quả. Một số thực phẩm giàu canxi được khuyến khích sử dụng trong chế độ ăn hàng ngày như:

• Sữa và các chế phẩm từ sữa như: sữa chua, phô mai, sữa bột,….
• Các loại cá béo như: cá mòi, cá hồi, cá trích, cá bơn,…
• Các loại hải sản có vỏ như: nghêu, sò, ốc,…
• Các loại rau màu xanh đậm như: cải xoăn, súp lơ xanh, bắp cải,…
• Hạt và sữa từ các loại hạt như: đậu nành, hạnh nhân, óc chó,…

Khó khăn duy nhất trong việc bổ sung canxi từ chế độ ăn hàng ngày là bạn cần tham khảo chính xác hàm lượng canxi trong từng loại thực phẩm, từ đó tính toán lượng thực phẩm cần bổ sung trong mỗi bữa và tần suất sử dụng. Nếu không có quá nhiều thời gian cho việc lên thực đơn, bạn có thể lựa chọn bổ sung canxi trong các chế phẩm bổ sung canxi chuyên biệt theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bổ sung canxi qua sản phẩm chuyên biệt

Ưu điểm của việc sử dụng các dòng sản phẩm bổ sung chuyên biệt là tính tiện lợi cao, có phân liều rõ ràng, dễ dàng sử dụng cho mọi đối tượng. Ngoài ra, đa số các sản phẩm đều được bổ sung thêm vitamin D, giúp hiệu suất hấp thu canxi cao hơn.

Có hai dạng canxi chính được sử dụng trong các sản phẩm bổ sung canxi là: canxi carbonate và canxi citrate. Trong đó:

• Canxi carbonate: Là dạng canxi vô cơ, được hấp thu tốt hơn trong môi trường acid. Vì vậy, bạn nên uống sản phẩm gần bữa ăn để tăng hiệu quả.
• Canxi citrate: Được hấp thu tốt nhất trong môi trường acid dạ dày thấp. Vì vậy, bạn nên uống sản phẩm khi đói.

Ngoài ra, hiện nay có nhiều dòng canxi hữu cơ giúp tối ưu hiệu suất hấp thu vào cơ thể. Bạn có thể cân nhắc sử dụng những sản phẩm này. Một lưu ý nhỏ là lượng canxi được cơ thể hấp thu tốt nhất ở mức liều 500mg/ lần. Vì vậy, nếu cần bổ sung 1.000mg/ ngày, bạn nên chỉ nhỏ số lần uống thay vì uống trong một lần.

Bổ sung thừa canxi có thể dẫn đến đầy bụng, chướng hơi, táo bón và tăng nguy cơ sỏi thận. VÌ vậy, hãy bổ sung canxi với đúng liều lượng được bác sĩ chỉ định.

Trên đây là nội dung giải đáp cho vấn đề: Tại sao thiếu canxi gây chuột rút? Hi vọng, bài viết đã đem lại những thông tin hữu ích cho bạn đọc. Nếu cần tư vấn thêm, bạn có thể để lại lời nhắn dưới bài viết hoặc liên hệ trực tiếp đến hotline 1900 545 518 để được chuyên gia giải đáp.

1. Thành phần dinh dưỡng và lợi ích của quả chuối với sức khỏe

Dưới đây là bảng thành phần dinh dưỡng của chuối (trong 100g) theo nguồn phân tích từ USDA (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ):

Lưu ý: Các thông số này chỉ mang tính tham khảo, và hàm lượng có thể thay đổi tùy theo độ chín của chuối. Ví dụ như, hàm lượng chất xơ (tinh bột kháng) trong quả chuối xanh hoặc chín tới cực kỳ cao. Tuy nhiên, khi chuối càng chín thì hàm lương tinh bột kháng lại càng thấp do biến đổi thành đường.

2. Ăn chuối chống chuột rút có đúng không?

Đầu tiên cần hiểu được bản chất của tình trạng chuột rút là phản xạ co rút một hoặc một nhóm cơ bắp, phát sinh do những rối loạn trong dẫn truyền, tiếp nhận và xử lý tín hiệu của hệ thần kinh – cơ. Tình trạng này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó thiếu hụt dinh dưỡng là một nguyên nhân phổ biến.

Xem thêm: Bị thiếu chất gì gây ra tình trạng chuột rút?

Từ bảng trên, chúng ta thấy chuối là một nguồn cung cấp kali dồi dào. Kali đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng điện giải trong cơ thể, giúp truyền dẫn các xung thần kinh và co cơ một cách trơn tru. Thiếu kali có thể dẫn đến các vấn đề về cơ bắp, bao gồm chuột rút.

Ngoài kali, chuối còn chứa một lượng magie đáng kể. Magie cũng rất quan trọng cho chức năng của cơ bắp và thần kinh. Thiếu magie có thể làm tăng nguy cơ chuột rút.

Vì vậy, ăn chuối là một cách tốt để bổ sung kali và magie, giúp giảm nguy cơ chuột rút bắp chân. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là ăn chuối càng nhiều càng tốt. Cũng như bất kỳ thực phẩm nào, chuối cần được tiêu thụ một cách điều độ và trong khuôn khổ một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh.

Ăn quá nhiều chuối có thể dẫn đến tiêu chảy, đầy hơi, hoặc các vấn đề tiêu hóa khác. Ngoài ra, chuối có chứa một lượng đường tự nhiên nhất định, do đó việc ăn quá nhiều có thể ảnh hưởng đến người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường Vì vậy, mỗi ngày chúng ta chỉ nên ăn từ 1- 2 quả là đủ.

Ngoài chuối, bạn có thể tham khảo thêm các loại thực phẩm giàu kali và magie khác như:

• Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt bí…
• Đậu: Đậu đen, đậu xanh, đậu nành…
• Rau lá xanh: Rau bina, cải xoăn…
• Trái cây khác: Bơ, chuối tây, cam…

Bạn nên có một chế độ ăn uống đa dạng, bao gồm nhiều loại trái cây, rau xanh và các loại hạt để cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

3. Một số lưu ý khi tăng cường chuối vào khẩu phần ăn

Chuối là một loại quả đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe với điều kiện bạn phải bổ sung đúng cách. Dưới đây là một số điểm cần chú ý khi bạn tăng chuối vào khẩu phần ăn hàng ngày:

Chuối là loại quả giàu dinh dưỡng, nhưng cần bổ sung đúng cách để tránh tác động xấu:

• Đau dạ dày: Không ăn chuối tiêu chín khi đói, vì pectin có thể kích thích tiết acid dạ dày.
• Đái tháo đường: Giới hạn 1/2 quả chuối chín trong bữa phụ để kiểm soát đường huyết.
• Thừa cân, béo phì: Không ăn quá 2 quả/ngày để tránh thừa calo.
• Suy thận: Tránh ăn chuối do hàm lượng kali cao ảnh hưởng đến chức năng thận.
• Đau nửa đầu: Hạn chế 1/2 quả chuối, vì tyramine có thể làm cơn đau nặng hơn.
• Buổi sáng: Tránh ăn chuối để không gây buồn ngủ và giảm tập trung.
• Bữa ăn chính: Không thay thế chuối cho bữa ăn vì thiếu dinh dưỡng cân đối.

Đọc thêm: Hay bị chuột rút nên ăn gì?

4. Những lưu ý khác trong chế độ ăn uống để ngăn ngừa chuột rút

Chuột rút là một hiện tượng khá phổ biến, đặc biệt đối với những người thường xuyên gặp phải tình trạng này. Dưới đây là một số lưu ý giúp ngăn ngừa chuột rút, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và giảm thiểu đau đớn khi chuột rút xảy ra:

4.1. Cung cấp đủ nước cho cơ thể

• Thiếu nước có thể khiến cơ bắp dễ bị co rút. Hãy chắc chắn rằng bạn uống đủ nước trong ngày để cơ thể luôn ở trạng thái cân bằng.

4.2. Hạn chế đồ ăn chứa nhiều muối và đường,

• Hạn chế đồ ăn chứa nhiều muối và đường, vì chúng có thể làm mất cân bằng điện giải và khiến cơ bắp dễ bị co rút. Tăng cường ăn các thực phẩm giàu chất xơ và các loại vitamin.

4.3. Thực hiện các bài tập kéo giãn

• Các bài tập kéo giãn cơ bắp nhẹ nhàng trước và sau khi vận động sẽ giúp giảm căng cơ, hạn chế chuột rút. Chú ý kéo giãn các cơ bắp chân, đùi và lưng dưới.

4.4. Tập thể dục đều đặn

• Tập thể dục nhẹ nhàng và đều đặn giúp cơ thể linh hoạt hơn, tăng cường sức mạnh cơ bắp, và giảm tần suất chuột rút. Tuy nhiên, tránh tập luyện quá sức, vì có thể làm cơ bắp bị căng và dễ chuột rút.

4.5. Xoa bóp và thư giãn cơ bắp

• Xoa bóp nhẹ nhàng các cơ bắp bị căng hoặc sử dụng các biện pháp thư giãn như tắm nước ấm hoặc sử dụng đèn hồng ngoại để giảm căng thẳng cơ bắp.

4.6. Kiểm soát tư thế khi ngồi và đứng lâu

• Nếu bạn phải đứng hoặc ngồi lâu, hãy thay đổi tư thế thường xuyên và tránh đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu. Nếu có thể, hãy nâng cao chân hoặc di chuyển nhẹ nhàng để giảm áp lực lên cơ bắp.

4.8. Giữ ấm cơ thể

• Đặc biệt trong thời tiết lạnh, việc giữ ấm cho cơ thể giúp ngăn ngừa chuột rút, vì lạnh có thể làm các cơ bắp dễ co rút hơn. Hãy mặc quần áo ấm và sử dụng chăn khi ngủ.

Việc kết hợp các biện pháp trên sẽ giúp bạn giảm nguy cơ chuột rút và duy trì sức khỏe cơ bắp tốt hơn. Thực tế, chuột rút xảy ra không chỉ do các nguyên nhân thông thường như thiếu chất, vận động mạnh, hay thai kỳ mà còn có thể là do một số bệnh lý tiềm ẩn. Để hiểu thêm về các bệnh lý có thể gây chuột rút, bạn có thể tham khảo bài viết: Hay bị chuột rút là dấu hiệu bệnh gì?

1. Nguyên nhân gây chuột rút ở người già

Chuột rút (hay vọp bẻ) là hiện tượng cơ bắp bị co rút đột ngột và tự động kéo dài trong khoảng 30 – 60 giây. Tình trạng này xảy ra ở khoảng 1/3 người trên 60 tuổi và 1/2 người từ 80 tuổi trở lên. Chuột rút ở người già thường xuất hiện vào ban đêm, thường gặp ở các vị trí như: bắp chân, bàn chân, ngón tay, ngón chân,….

Sự co thắt đột ngột cơ bắp trong chuột rút có thể xảy ra do các rối loạn dẫn truyền thần kinh, cơ bắp thiếu oxy dẫn đến tăng tích tụ acid lactic gây đau buốt, khó chịu. Nguyên nhân khởi phát tình trạng này có thể xuất phát từ:

Sai tư thế

Do ảnh hưởng của quá trình lão hóa, đa số người cao tuổi đều mắc các bệnh lý về xương khớp, gây khó khăn cho quá trình vận động, di chuyển. Vì lý do này, nhiều người có xu hướng ngồi, đứng hoặc nằm liên tục ở một tư thế trong thời gian dài.

Ở những tư thế này, hệ thống thần kinh – mạch máu có thể bị chèn ép dẫn đến thiếu máu cục bộ, giảm cung cấp máu giàu oxy cho các tế bào cơ bắp và tế bào thần kinh. Hệ quả là chức năng co – giãn cơ bắp bị rối loạn, cơ bắp bị co thắt đột ngột gây ra chứng chuột rút.

Vận động quá sức

Tập thể dục mỗi ngày là thói quen tốt cho sức khỏe của người cao tuổi. Tuy nhiên, một số người cao tuổi lựa chọn những bộ môn thể thao quá sức, tập luyện liên tục với cường độ mạnh khiến tim không kịp bơm máu cung cấp oxy và dưỡng chất cho cơ bắp. Quá trình này làm tăng tích tụ acid lactic, gây nhức mỏi cơ và tăng nguy cơ bị chuột rút.

Mặt khác, chế độ vận động liên tục trong thời gian dài cũng khiến người cao tuổi bị mất nước nhanh, cơ thể bị rối loạn điện giải làm ảnh hưởng đến khả năng co – duỗi cơ. Điều này lý giải vì sao mọi người hay bị chuột rút sau khi tập luyện ở cường độ cao.

Thiếu hụt dưỡng chất

Thiếu hụt dưỡng chất là tình trạng phổ biến ở người cao tuổi. Nguyên nhân là do cơ thể giảm khả năng chuyển hóa và hấp thu dinh dưỡng, chế độ ăn thiếu đa dạng và lượng ăn ít hơn nhu cầu cần thiết.

Thiếu hụt dưỡng chất có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tuần hoàn máu, chức năng hệ thần kinh, từ đó khiến người già bị chuột rút nhiều hơn.

Một số dưỡng chất được cần được lưu ý gồm: Canxi, magie, Kali, vitamin B12, vitamin B6…

Xem chi tiết: Hay bị chuột rút là thiếu chất gì?

Bệnh lý mãn tính

Hầu hết người cao tuổi đều mắc phải một số bệnh lý chuyển hóa làm ảnh hưởng đến chức năng thần kinh hay khả năng hấp thu dinh dưỡng. Đây có thể là nguyên nhân kích thích phản xạ chuột rút xuất hiện nhiều hơn. Một số bệnh lý điển hình như:

• Đái tháo đường: Làm tổn thương thần kinh và các mạch máu nhỏ, gây thiếu máu cục bộ dẫn đến tăng phản xạ co rút cơ bắp.
• Loãng xương: Xảy ra khi cơ thể bị thiếu canxi. Điều này đồng nghĩa với việc các chức năng của cơ thể cần sự góp mặt của canxi đều có thể bị rối loạn.
• Rối loạn tiêu hóa: Làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của thần kinh – cơ.
• Rối loạn thần kinh thực vật: Khiến cơ thể tăng tiết mồ hôi trong mọi thời điểm dẫn đến mất nước, điện giải.
• Suy giãn tĩnh mạch chi dưới: Giảm tuần hoàn máu giàu oxy đến chi dưới, gây ra tình trạng loạn dưỡng do thiếu oxy và dưỡng chất, đồng thời tăng chèn ép lên hệ thống thần kinh khiến cơ bắp bị co thắt.

Để biết chắc chắn chuột rút có nguyên nhân do đâu, người cao tuổi cần chủ động đến các cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra, thăm khám và chỉ định làm các xét nghiệm cần thiết. Đây cũng là cơ sở để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng trường hợp.

2. Người già hay bị chuột rút có nguy hiểm không?

Bản thân triệu chứng chuột rút không gây nguy hiểm cho người cao tuổi. Tuy nhiên, nếu đây là dấu hiệu của bệnh lý mà không được kiểm soát, bệnh có thể tiến triển thành biến chứng nghiêm trọng. Ví dụ như chứng chuột rút trong bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới. Nếu người bệnh không điều trị kiểm soát bệnh, giãn tĩnh mạch có thể trở nên nghiêm trọng dẫn đến lở loét chân, huyết khối tĩnh mạch sâu gây thuyên tắc phổi, đe dọa đến tính mạng.

Mặt khác, triệu chứng chuột rút xuất hiện liên tục và kéo dài hơn bình thường cũng gây ra ảnh hưởng tiêu cực với người cao tuổi như:

• Cản trở vận động: Cơn đau buốt do chuột rút gây ra khiến người cao tuổi gần như không thể tiếp tục hoạt động. Điều này làm gián đoạn công việc cũng như hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
• Ảnh hưởng giấc ngủ: Những cơn buốt do chuột rút đột ngột vào ban đêm có thể kích thích thần kinh khiến người cao tuổi khó vào giấc hoặc tỉnh giấc giữa đêm và khó trở lại giấc ngủ bình thường.
• Ảnh hưởng sức khỏe: Những người bị chuột rút trầm trọng có thể gây mỏi cơ, yếu cơ ngay cả khi cảm giác đau buốt đã kết thúc.
• Tâm lý tiêu cực: Cơ thể mệt mỏi kết hợp với giấc ngủ không ngon khiến hầu hết người cao tuổi rơi vào trạng thái mệt mỏi, từ đó sinh ra tâm lý bực bội, căng thẳng.

Vì những lý do trên, người cao tuổi không nên có tâm lý chủ quan khi thường xuyên gặp phải soát triệu chứng chuột rút. Thay vào đó, người cao tuổi nên chủ động thăm khám sớm và điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

3. Làm thế nào để khắc phục chuột rút ở người già?

Để giảm ảnh hưởng của chứng chuột rút đến đời sống của người cao tuổi, dưới đây là một số giải pháp khắc phục được đưa ra:

3.1 Cách khắc phục nhanh triệu chứng chuột rút

Bản chất của chuột rút là sự co rút cơ bắp. Vì vậy, muốn khắc phục nhanh tình trạng này thì việc đầu tiên cần thực hiện là làm giãn cơ nhanh, thúc đẩy tuần hoàn máu từ đó khôi phục hoạt động bình thường của cơ bắp và hệ thần kinh.

Những việc bạn cần thực hiện để xử lý nhanh triệu chứng chuột rút gồm:

• Kéo giãn cơ bắp bị chuột rút bằng cách tự duỗi căng chi bị chuột rút hoặc nhờ người khác hỗ trợ kéo căng các cơ.
• Dùng tay xoa bóp nhẹ nhàng ở các vùng cơ bị co cứng, tăng lực và tần suất xoa bóp ở những vị trí bị đau nhức.
• Nếu có thể, bạn hãy chườm ấm vị trí bị chuột rút để làm giãn cơ, kích thích tuần hoàn máu lưu thông tốt hơn.
• Chủ động di chuyển, vận động nhẹ nhàng cơ bắp bị chuột rút để khôi phục tuần hoàn máu và cảm giác nhanh hơn.
• Sau khi hết cứng cơ mà vẫn bị đau nhức nhiều, bạn có thể chườm mát để giảm cảm giác đau.

3.2 Cách phòng ngừa chuột rút ở người cao tuổi

Muốn kiểm soát hoàn toàn triệu chứng chuột rút trong thời gian dài, bạn cần biết được chính xác nguyên nhân khởi phát triệu chứng này là gì, từ đó lựa chọn được cách điều trị phù hợp. Song song với đó, người cao tuổi cần có chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học để hạn chế tối đa số lần chuột rút xuất hiện.

Một số gợi ý cụ thể gồm:

• Tránh đứng, ngồi hoặc nằm quá lâu trong một tư thế.
• Tránh tập luyện ngay sau khi ăn xong.
• Tránh dùng các sản phẩm chứa chất kích thích như: caffeine, nicotine, ephedrine, pseudoephedrine,…
• Lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng, điều chỉnh cường độ phù hợp với sức khỏe để tập luyện mỗi ngày.
• Xây dựng chế độ đầy đủ và cân đối các nhóm dưỡng chất, đặc biệt chú ý vào những nhóm chất có thể tăng nguy cơ chuột rút nếu thiếu hụt. (Xem thêm: Hay bị chuột rút nên ăn gì?)
• Sử dụng các sản phẩm bổ sung dưỡng chất theo chỉ định của bác sĩ.
• Có thể sử dụng các thuốc như: paracetamol, naproxen, ibuprofen để kiểm soát triệu chứng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Xem thêm: Các loại thuốc cải thiện triệu chứng chuột rút

Trên đây là nội dung xoay quanh vấn đề người già bị chuột rút. Hi vọng những thông tin trong bài viết có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này, từ đó lựa chọn được biện pháp kiểm soát và phòng ngừa phù hợp. Nếu có thắc mắc cần tư vấn thêm, vui lòng liên hệ trực tiếp đến hotline 1900 545 518 để được chuyên gia giải đáp.

1. Thuốc giảm đau Paracetamol

Paracetamol (hay acetaminophen) là thuốc giảm đau thông dụng có tác dụng giảm triệu chứng đau do mọi nguyên nhân ở mức độ nhẹ đến vừa. Trong điều trị chứng chuột rút, paracetamol giúp giảm cảm giác đau buốt mỗi lần co rút cơ đồng thời giảm triệu chứng nhức nhối ở bắp chân sau khi người bệnh bị chuột rút liên tục.

Thông thường, thuốc sẽ phát huy sau khoảng 30 phút đến 1 tiếng sau khi uống và duy trì hiệu lực liên tục trong khoảng 4 – 6 tiếng. Liều dùng của paracetamol được khuyến cáo là từ 10 – 15mg/ kg/ lần.

Tác dụng phụ: Paracetamol được coi là loại thuốc giảm đau “lành tính”, ít gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, người sử dụng vẫn có thể gặp phải một số tác dụng không mong muốn như: mẩn ngứa, phát ban trên da, giảm hoặc mất thính giác tạm thời, rối loạn tiêu hóa,…

Chống chỉ định: Các trường hợp chống chỉ định với hoạt chất paracetamol gồm:

• Bệnh nhân thiếu máu mạn tính hoặc mắc các bệnh lý tim, phổi, gan, thận nghiêm trọng.
• Người quá mẫn với hoạt chất paracetamol.
• Người thiếu hụt enzyme glucose-6-phosphat dehydrogenase.
• Người bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng.
• Người đang sử dụng một số thuốc tương tác xấu với paracetamol như: Tramadol, Amitriptyline, Amlodipine, Caffeine, Amoxicillin, Clopidogrel, Furosemide, Diazepam,…

2. Thuốc chống viêm NSAIDs

Thuốc chống viêm NSAIDs được sử dụng nhằm cải thiện triệu chứng đau do cơ bắp co rút liên tục trong thời gian dài. Hai loại thuốc được sử dụng phổ biến gồm: ibuprofen và naproxen. NSAIDs được chỉ định cho các trường đau cơ hoặc viêm do chuột rút ở mức độ vừa đến nặng. Thuốc phát huy tác sau khoảng 30 phút kể từ khi uống và duy trì hiệu quả liên tục trong khoảng 1 – 4 tiếng.

NSAIDs có thể được sử dụng đơn độc trong điều trị triệu chứng chuột rút. Tuy nhiên, việc kết hợp nhóm thuốc này cùng thuốc giãn cơ được cho là có hiệu quả tốt hơn. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc kết hợp thuốc chống viêm NSAIDs (ibuprofen 400mg) và thuốc giãn cơ (chlorzoxazone 500mg) giúp điều trị hiệu quả cơn đau thắt lưng cấp tính do co thắt cơ. (Xem nghiên cứu tại: ncbi.nlm.nih.gov)

Tác dụng phụ: Thường gặp nhất là trên dạ dày, thuốc làm tăng nguy cơ: viêm, loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa, khó tiêu, đầy hơi. Ngoài ra, người sử dụng có thể bị dị ứng, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi,…

Chống chỉ định: Thuốc NSAIDs được chống chỉ định cho những bệnh nhân bị suy tim, đau tim, có tiền sử đột quỵ hoặc mắc các bệnh lý gan, thận nghiêm trọng.

3. Thuốc giãn cơ

Thuốc giãn cơ thường được chỉ định cho các trường hợp bị chuột rút do chấn thương cơ. Các hoạt chất được sử dụng phổ biến gồm: carisoprodol và cyclobenzaprine. Thông thường, thuốc phát huy tác dụng sau khoảng 30 phút kể từ khi uống thuốc và duy trì hiệu quả liên tục trong 4 – 6 tiếng.

Thuốc giãn cơ giúp cải thiện các triệu chứng chuột rút bằng cách:

• Làm giãn cơ, giảm co thắt cơ, tạo điều kiện cho máu lưu thông đến cơ bắp tốt hơn.
• Ngăn chặn dây thần kinh gửi tín hiệu đến não, từ đó giảm triệu chứng đau buốt, nhức nhối ở cơ.
• Ức chế hệ thống thần kinh trung ương, từ đó giảm triệu chứng và giúp người bệnh thoải mái hơn, có giấc ngủ tốt hơn.

Tác dụng phụ: Việc sử dụng thuốc giãn cơ liên tục trên 3 tuần làm tăng nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ như: đau đầu, chóng mặt, huyết áp thấp, tâm lý căng thẳng,…

Chống chỉ định: Thuốc giãn cơ được chống chỉ định cho những bệnh nhân động kinh, người có tiền sử co giật, bệnh nhân suy gan – thận, phụ nữ có thai – đang cho con bú và trẻ nhỏ dưới 12 tuổi.

4. Thuốc chẹn kênh canxi

Thuốc chẹn kênh canxi có thể được sử dụng cho các trường hợp bị chuột rút do bệnh đái tháo đường hay các bệnh lý về tim mạch. Các hoạt chất thường được sử dụng như: verapamil và diltiazem. Nhóm thuốc này có tác dụng chẹn kênh ion canxi làm giảm lượng canxi đi vào tế bào cơ, từ đó ngăn chặn phản xạ co cơ, giảm tình trạng chuột rút.

Tác dụng phụ: Thuốc chẹn kênh canxi có thể gây ra nhiều tác dụng phụ cho cơ thể, thường gặp như: mệt mỏi, ợ nóng, bốc hỏa, phù bụng và chân. Ngoài ra, thuốc cũng có thể gây: rối loạn tiêu hóa, rối loạn nhịp tim, thở khò khè, khó nuốt,…

Chống chỉ định: Nhóm thuốc này chống chỉ định cho những trường hợp bị hẹp động mạch chủ, phì đại cơ tim hay suy tim nặng.

5. Thuốc chống co giật Gabapentine

Thuốc Gabapentine được sử dụng chính trong điều trị co giật của bệnh động kinh. Tuy nhiên, những trường hợp chuột rút mãn tính cũng có thể được bác sĩ chỉ định loại thuốc này. Gabapentine hoạt động bằng cách thay đổi tín hiệu điện trong não và ảnh hưởng đến hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh, qua đó cải thiện triệu chứng co giật cơ và đau dây thần kinh.

Tác dụng phụ: Gabapentine gây tác dụng phụ ở khoảng 10% người sử dụng, phổ biến nhất là triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, phù nề tay chân và đi lại khó khăn. Ngoài ra, thuốc có thể gây đau lưng, đau ngực, buồn nôn, chóng mặt, rối loạn tiêu hóa, mờ mắt, mệt mỏi, lo âu, trầm cảm,…

Chống chỉ định: Các trường hợp chống chỉ định với gabapentine gồm: người mẫn cảm với thành phần của thuốc, người có tiền sử rối loạn tâm thần, suy giảm chức năng thận và thẩm phân máu, người làm công việc vận hành tàu xe hoặc các loại máy móc.

Lưu ý: Gabapentine có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nếu sử dụng sai cách. Vì vậy, người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng gabapentine điều trị chuột rút khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

6. Chất khoáng

Những người bị thiếu hụt chất khoáng như: magie, kali, canxi có thể gặp phải các rối loạn trong hoạt động dẫn truyền tín hiệu thần kinh dẫn đến rối loạn chức năng co – duỗi cơ bắp và làm tăng nguy cơ chuột rút. Trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung các chất khoáng với hàm lượng phù hợp để điều trị tình trạng chuột rút.

Nhiều người mặc định chuột rút do thiếu chất khoáng và tự ý bổ sung ở nhà. Điều này có thể sẽ không đem lại hiệu quả như mong muốn bởi loại chất khoáng và hàm lượng bổ sung không phù hợp. Người bệnh cần đến cơ sở y tế làm xét nghiệm máu để đo nồng độ chất khoáng, qua đó tính toán lượng thiếu hụt và cần bổ sung bù đắp cho cơ thể.

Sau khi điều trị, người bệnh cần tái khám đúng hẹn để được điều chỉnh liều phù hợp. Tránh rơi vào tình huống bổ sung dư thừa dẫn đến những tác dụng phụ nghiêm trọng cho cơ thể.

Hi vọng, bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích, giúp bạn đọc nhận diện và hiểu rõ hơn về tác dụng cũng như nguy cơ khi dùng thuốc để cải thiện tình trạng chuột rút. Đôi khi, chuột rút phát sinh có thể là do cơ thể thiếu dinh dưỡng, vì vậy cần được bổ sung bằng những thực phẩm phù hợp. Bạn có thể đọc tiếp bài viết: Bị chuột rút nên ăn gì để phòng ngừa hiệu quả.?

1. Hay bị chuột rút nên ăn gì?

Chuột rút là hiện tượng cơ bắp bị co rút đột ngột, nhanh chóng và tự động dẫn đến những cơn đau buốt, cứng cơ kéo dài trong khoảng 30 – 60 giây. Tình trạng này xảy ra phổ biến nhất là ở bắp chân và bàn chân. Ngoài ra, chúng cũng có thể xuất hiện ở những vị trí khác như: cánh tay, bàn tay, mông, đùi,…

Điều chỉnh chế độ ăn uống là một trong những cách đơn giản nhất để cải thiện tình trạng chuột rút liên tục. Dưới đây là một số gợi ý về các nhóm thực phẩm dành cho bạn:

1.1 Thực phẩm giàu Natri

Một người có thể bị mất natri khi hoạt động thể chất ở cường độ cao, đổ nhiều mồ hôi. Điều này lý giải vì sao các vận động viên hay người lao động nặng bị mất nước, điện giải trong lúc tập luyện dễ bị chuột rút. Việc bổ sung đầy đủ natri giúp duy trì ổn định môi trường dịch ngoại bào, hoạt động của xung thần kinh, đặc biệt là vị trí mút thần kinh ở hai đầu cơ. Điều này giúp hạn chế tình trạng cơ bắp bị co rút đột ngột dẫn đến chuột rút.

Nhu cầu natri ở một người trưởng thành khoảng 1.500mg/ ngày. Để bổ sung chất điện giải này, bạn có thể sử dụng một số loại thực phẩm như:

• Các loại nước uống cung cấp điện giải.
• Cải bó xôi chứa 125mg natri/ 100g.
• Củ cải đường chứa khoảng 65mg natri/ củ.
• Cà rốt chứa khoảng 50mg natri/ củ.
• Trứng chứa khoảng 150mg natri/ quả.
• Sữa chua chứa khoảng 125mg natri/ hũ.
• Phô mai chứa khoảng 363mg natri/ 100g.
• Xúc xích chứa khoảng 848mg natri/ 100g.
• Bánh quy chứa khoảng 560mg natri/100.

Lưu ý:

Mặc dù natri là khoáng chất cần thiết cho cơ thể, giúp duy trì sự cân bằng điện giải và hỗ trợ chức năng thần kinh, việc tiêu thụ quá nhiều muối lại có thể gây ra những tác động ngược lại. Nếu cơ thể tiêu thụ quá nhiều muối mà không bổ sung đủ các khoáng chất khác như kali, canxi và magiê, sự mất cân bằng điện giải sẽ xảy ra. Điều này khiến các cơ bắp không thể thư giãn đúng cách, dẫn đến tình trạng chuột rút. Ví dụ, khi cơ thể chứa quá nhiều natri và thiếu kali, cơ bắp dễ bị co cứng và bị đau, gây ra chuột rút.

Muối có tác dụng giữ nước trong cơ thể, làm tăng thể tích máu và gây tăng huyết áp. Điều này có thể làm căng thẳng các mạch máu và làm giảm lưu lượng máu đến các cơ, khiến cơ bắp dễ bị mệt mỏi và có nguy cơ bị chuột rút hơn.

Thực phẩm giàu natri có thể là cần thiết trong những trường hợp đặc biệt như khi cơ thể mất quá nhiều natri qua mồ hôi (do tập luyện hay làm việc dưới điều kiện nóng). Tuy nhiên, việc tiêu thụ muối ăn quá nhiều hoặc thực phẩm chế biến sẵn, vốn chứa lượng muối cao, không phải là lựa chọn lý tưởng vì chúng thiếu các khoáng chất hỗ trợ như kali và magiê.

1.2 Thực phẩm giàu Kali

Thiếu hụt kali thường xảy ra ở những người nghiện rượu lâu năm, thường xuyên dùng thuốc lợi tiểu, rối loạn hấp thu, tiêu chảy hoặc mắc các bệnh chuyển hóa không được kiểm soát. Trong khi đó, chất khoáng này đóng vai trò quan trọng trong hình thành cơ bắp, tế bào thần kinh và cân bằng điện giải trong cơ thể. Vì vậy, thiếu kali gây rối loạn dẫn truyền thần kinh và hoạt động co cơ, tăng nguy cơ bị chuột rút.

Ở người trưởng thành, nhu cầu kali khoảng 4.700mg/ ngày. Bạn có thể bổ sung chất khoáng này thông qua các loại thực phẩm như:

• Rau bina cung cấp khoảng 558mg kali/ 100g.
• Cá hồi cung cấp khoảng 363mg kali/ 100g.
• Khoai lang cung cấp khoảng 337mg kali/ 100g.
• Khoai tây cung cấp khoảng 421mg kali/ 100g.
• Quả chuối cung cấp khoảng 396mg kali/ 100g.
• Quả táo cung cấp khoảng 430 mg kali/ quả.
• Mận khô cung cấp khoảng 732mg kali/ 100g.
• Nho khô cung cấp khoảng 749mg kali/ 100g.

1.3 Thực phẩm giàu Magie

Thiếu hụt magie thường gặp ở những bệnh nhân đái tháo đường typ II, thường xuyên uống thuốc lợi tiểu quai, nghiện rượu lâu năm hay mắc các bệnh tiêu hóa mãn tính. Chất khoảng này tham gia vào quá trình tạo ATP – “đồng tiền” năng lượng của cơ thể phục vụ cho hoạt động dẫn truyền thần kinh, co – giãn cơ bắp. Vì vậy, không khó hiểu khi những người thiếu magie hay bị tê bì, chuột rút.

Nhu cầu magie của một người trưởng thành vào khoảng 350 – 400mg/ ngày. Bạn có thể bổ sung chất khoáng này thông qua các loại thực phẩm như:

• Rau bina chứa khoảng 79mg magie/ 100g.
• Cá hồi chứa khoảng 27mg magie/ 100g
• Quả bơ chứa khoảng 58mg magie/ 100g
• Quả chuối chứa khoảng 27mg magie/ 100g
• Đậu lăng chứa khoảng 36mg magie/ 100g
• Sữa chua chứa khoảng 11mg magie/ 100g
• Sôcôla đen chứa khoảng 44mg magie/ 100g

1.4 Thực phẩm giàu Canxi

Canxi là chất khoáng chịu trách nhiệm kiểm soát các tín hiệu thần kinh – cơ, điều hoà hoạt động co – giãn cơ. Khi thiếu canxi, các tín hiệu thần kinh sẽ không được kiểm soát dẫn đến cơ bị co thắt gây ra hiện tượng chuột rút. Thiếu canxi khá phổ biến ở đối tượng trẻ nhỏ biếng ăn, người cao tuổi, người mắc bệnh mãn tính, phụ nữ tiền mãn kinh – mãn kinh, phụ nữ có thai và đang cho con bú. Đây cũng là những người thường xuyên bị chuột rút.

Nhu cầu canxi của một người trưởng thành là khoảng 800mg/ ngày. Bạn có thể lựa chọn bổ sung thông qua một số loại thực phẩm như:

• Tôm đồng chứa khoảng 1.120mg canxi/ 100g.
• Sữa chứa khoảng 125mg canxi/ 100g.
• Sữa chua chứa khoảng 100mg canxi/ 100g.
• Phô mai chứa khoảng 721 mg canxi/100g.
• Nghêu chứa khoảng 92mg canxi/ 100g.
• Sò chứa khoảng 56mg canxi/ 100g.
• Cá thu chứa khoảng 66mg canxi/ 100g.
• Cá trích chứa khoảng 77mg canxi/ 100g.

Đọc thêm: Thiếu canxi gây chuột rút – bổ sung thế nào cho đúng?

1.5 Thực phẩm giàu vitamin nhóm B

Vitamin B bao gồm một nhóm các vitamin hòa tan trong nước, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của hệ thần kinh và cơ bắp. Đặc biệt, các vitamin B1 (Thiamine), B6 (Pyridoxine) và B12 (Cobalamin) giúp điều hòa các tín hiệu thần kinh và giảm nguy cơ chuột rút.

Vai trò của vitamin B trong việc giảm đau cơ

• Vitamin B1 (B1): Giúp chuyển hóa carbohydrates thành năng lượng, hỗ trợ quá trình trao đổi chất của cơ bắp. Thiếu vitamin B1 có thể dẫn đến yếu cơ, làm tăng nguy cơ chuột rút.
• Vitamin B6 (B6): Tham gia vào quá trình tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh và chuyển hóa protein. B6 cũng giúp giảm viêm, cải thiện chức năng cơ bắp và làm giảm nguy cơ chuột rút, đặc biệt khi cơ thể phải làm việc căng thẳng hoặc khi hoạt động thể chất.
• Vitamin B12 (B12): Làm giảm tình trạng thiếu máu, giúp các tế bào máu mang oxy tới các cơ, từ đó hỗ trợ chức năng cơ bắp và giảm nguy cơ chuột rút.

Thực phẩm giàu vitamin B

• Ngũ cốc nguyên hạt: Là nguồn cung cấp vitamin B1 và B6 rất tốt, đồng thời chứa nhiều chất xơ hỗ trợ tiêu hóa.
• Thịt gia cầm: Là nguồn cung cấp vitamin B3 (niacin) và B6, giúp duy trì chức năng cơ bắp khỏe mạnh.
• Cá hồi: Ngoài vitamin B12, cá hồi còn chứa omega-3 giúp giảm viêm, làm giảm tình trạng chuột rút ở cơ.

1.8. Nước

Nước chiếm 70% trọng lượng cơ thể, đảm bảo sự cân bằng điện giải và duy trì hoạt động của các hệ cơ quan, bao gồm hệ thống thần kinh – cơ. Thiếu nước gây rối loạn điện giải, kích thích thần kinh làm tăng tình trạng co thắt cơ, chuột rút.

Một người chỉ cần mất 2% lượng nước trong cơ thể là được coi là bị mất nước.Tình trạng này thường gặp ở những vận động viên chuyên nghiệp, người lao động ở môi trường nóng bức, người bị tiêu chảy mạn tính, thường xuyên bị nôn mửa,…

Nhu cầu nước cho một người được tính là 35g/ kg/ ngày. Bạn có thể chủ động bổ sung nước qua các việc uống nước lọc, nước ép trái cây, nước ép rau củ quả, các loại nước điện giải, nước canh,…

2. Những loại thực phẩm cần tránh nếu bị chuột rút thường xuyên

Chuột rút có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, và một trong số đó là do sự thiếu hụt hoặc mất cân bằng khoáng chất trong cơ thể, đặc biệt là các khoáng chất như kali, canxi và magiê. Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm giảm khả năng hấp thụ các khoáng chất này hoặc làm mất nước, từ đó làm tăng nguy cơ chuột rút. Dưới đây là những loại thực phẩm cần tránh nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng chuột rút:

2.1. Đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn

Đồ ăn nhanh thường chứa nhiều muối để tạo hương vị, nhưng lại thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng khác như kali và magiê.

Thực phẩm chế biến sẵn cũng thường chứa nhiều chất béo trans và chất béo bão hòa, vốn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch mà còn có thể làm giảm khả năng hấp thụ các vitamin và khoáng chất thiết yếu. Điều này làm cho cơ thể khó duy trì sự cân bằng điện giải và làm tăng nguy cơ bị chuột rút.

Chìa khóa ở đây là cân bằng lượng natri: bạn cần bổ sung đủ natri cho cơ thể, nhưng không phải từ các thực phẩm chế biến sẵn giàu muối. Thay vào đó, hãy lựa chọn các thực phẩm tự nhiên và đa dạng, bổ sung thêm kali, magiê, và các khoáng chất cần thiết khác để cơ thể có thể hoạt động hiệu quả, tránh tình trạng chuột rút.

2.2. Đồ uống có cồn

Đồ uống có cồn như rượu và bia có tác dụng lợi tiểu, khiến cơ thể nhanh chóng mất nước. Mất nước là một trong những yếu tố hàng đầu gây ra chuột rút, đặc biệt là ở các cơ bắp hoạt động nhiều.

Việc tiêu thụ nhiều đồ uống có cồn còn cản trở cơ thể hấp thụ các khoáng chất cần thiết, gây ảnh hưởng đến sự cân bằng điện giải và tăng nguy cơ chuột rút.

2.3. Cà phê và các thức uống chứa caffein

Nếu bạn dễ bị chuột rút, hãy giảm lượng cà phê hàng ngày, thay thế bằng các loại thức uống không chứa caffein hoặc thảo dược giúp thư giãn cơ bắp như trà hoa cúc.

Caffein trong cà phê và nhiều loại nước ngọt là một chất lợi tiểu, khiến cơ thể bài tiết nhiều nước hơn. Tình trạng mất nước này sẽ làm cơ dễ bị co rút, đặc biệt là khi cơ thể đang thiếu nước.

Caffein kích thích hệ thần kinh, có thể gây căng cơ quá mức ở một số người. Khi cơ bắp bị căng quá lâu, chúng có xu hướng dễ bị chuột rút.

3. Một số lưu ý về thói quen sinh hoạt khi bị chuột rút

Bên cạnh chế độ ăn uống, những thói quen sinh hoạt khoa học cũng giúp hạn chế số lần chuột rút xuất hiện, điển hình như:

• Tập thể dục mỗi ngày: Giúp tăng khả năng chuyển hóa và hấp thu dinh dưỡng, tăng cường tuần hoàn và sức mạnh cơ bắp, từ đó hạn chế các rối loạn ở cơ bắp, giảm nguy cơ chuột rút.
• Duy trì tâm lý tích cực: Giảm các kích thích trên hệ thống thần kinh từ đó giảm tình trạng co thắt cơ, hạn chế số lần chuột rút xuất hiện.
• Giữ ấm cơ thể trong mùa lạnh: Đảm bảo hoạt động bình thường của hệ tuần hoàn, ngăn tình trạng thiếu máu cục bộ đến các cơ bắp, cải thiện triệu chứng chuột rút ở cơ.
• Tránh tư thế tỳ ép lên chân: Bao gồm việc đứng, ngồi, nằm, tập luyện,… quá lâu trong một tư thế. Điều này giúp hạn chế sự chèn ép lên hệ thống thần kinh – mạch máu, giảm rối loạn cơ bắp, ngăn chứng chuột rút.
• Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh: Cần đảm bảo ăn đủ bữa, đúng giờ và cân đối các nhóm thực phẩm trong khẩu phần ăn. Điều này giúp hệ thống tiêu hóa hoạt động tốt hơn và cung cấp đủ nhóm chất cho cơ thể.

Để việc bổ sung dưỡng chất qua chế độ ăn uống hàng đạt được hiệu quả, bạn cần tỉ mỉ trong khâu lựa chọn – kết hợp thực phẩm cũng như khi chế biến. Quá trình này có thể tiêu tốn nhiều thời gian và hiệu quả không cao với những người thiếu chất nghiêm trọng. Trường hợp này, bạn cần đến các cơ sở y tế làm xét nghiệm máu và thực hiện bổ sung thông qua các sản phẩm chuyên biệt theo chỉ định của bác sĩ.

Nếu bạn bị chuột rút thường xuyên, bạn có thể tham khảo một số loại thuốc sau để giảm triệu chứng: xem bài viết này. Lưu ý, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

1. Vì sao mang thai dễ bị chuột rút?

Chuột rút (hay vọp bẻ) là phản xạ co rút một hoặc một nhóm cơ một cách đột ngột và tự động gây đau nhức dữ dội. Thông thường, một cơn chuột rút sẽ kéo dài khoảng 30 – 60 giây, sau đó, các cơ sẽ giãn dần ra và trở về trạng thái bình thường.

Chuột rút khi mang thai là tình trạng thường gặp, xảy ra ở hơn một nửa mẹ bầu. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ nhưng phổ biến hơn khi mẹ bước vào tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Chuột rút khi mang thai có một vài đặc điểm như:

• Có thể xảy ra ở cả ban ngày nhưng có xu hướng trầm trọng hơn vào ban đêm.
• Phổ biến ở các nhóm cơ chân, ngoài ra mẹ bầu cũng có thể bị chuột rút ở mông, đùi, lưng và bụng.
• Không để lại hậu quả nghiêm trọng và thường biến mất sau khi thai kỳ kết thúc.

Nguyên nhân trực tiếp gây nên chứng chuột rút khi mang thai được cho rằng liên quan đến sự biến đổi tuần hoàn trong cơ thể mẹ bầu trong thai kỳ. Điều này gây thiếu máu cục bộ, khiến các cơ bị thiếu oxy dẫn đến tăng tích tụ acid lactic, gây đau nhức và co rút cơ. Một số yếu tố được cho rằng có khả năng thúc đẩy quá trình này bao gồm:

1.1. Tăng cân quá nhanh

Do tâm lý bồi bổ nhiều hơn khi mang thai, một số mẹ bầu tăng cân quá nhanh và quá nhiều trong thai kỳ. Điều này làm tăng áp lực lên các cơ bắp của chân, cản trở tuần hoàn máu từ chân về tim, khiến các cơ bắp bị co thắt và gây ra hiện tượng chuột rút.

1.2. Tử cung tăng kích thước

Tử cung và em bé phát triển nhanh chóng từ tháng thứ 4 của thai kỳ. Điều này gây chèn ép lên hệ thống tĩnh mạch ở vùng chậu, cản trở dòng chảy của máu từ chân lên tim đồng thời tăng áp lực lên hệ thống thần kinh từ tủy sống đến chân. Điều này gây thiếu oxy cho cơ bắp, tăng tích tụ acid lactic khiến mẹ bầu bị chuột rút nhiều hơn.

Mất nước điện giải: Chế độ ăn mất cân đối, lao động nặng hoặc tập luyện quá mức có thể khiến cơ thể mẹ bầu mất nước, điện giải. Điều này làm ảnh hưởng đến quá trình dẫn truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh – cơ, làm tăng nguy cơ bị chuột rút trong thai kỳ.

1.3. Thiếu Canxi

Canxi là chất khoáng tham gia vào quá trình kích hoạt và duy trì hoạt động co cơ khi cơ thể vận động. Trong thai kỳ, nhu cầu của mẹ có thể tăng gần gấp 2 lần bình thường. Nếu chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu cần thiết, mẹ bầu có thể bị thiếu canxi, gây rối loạn chức năng co – giãn cơ, tăng tần suất bị chuột rút.

Xem thêm: Hay bị chuột rút là do cơ thể thiếu những chất này

1.4. Thay đổi tuần hoàn

Sự biến đổi hormone trong thai kỳ khiến tĩnh mạch giãn rộng và thành tĩnh mạch mềm hơn. Kết hợp với thể tích máu có thể tăng lên 50% so với bình thường khiến tuần hoàn máu giảm ở những tĩnh mạch xa tim như ở chân. Điều này khiến mẹ bầu dễ gặp phải hiện tượng phù chân, chuột rút khi mang thai.

1.5. Sai tư thế

Mẹ bầu nằm, ngồi hoặc vận động sai tư thế gây chèn ép lên hệ thần kinh – mạch máu cũng là nguyên nhân gây ra chuột rút. Ngoài ra, các tư thế kéo giãn cơ quá mức hay thay đổi tư thế đột ngột, quá mạnh cũng là nguyên nhân khiến cơ bị co thắt, cứng cơ và dễ bị chuột rút hơn.

1.6. Bệnh lý

Bên cạnh những yếu tố trên, tình trạng chuột rút khi mang thai cũng phổ biến hơn nếu mẹ bầu mắc phải một số bệnh lý như: suy giãn tĩnh mạch, bệnh lý ở thận, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, rối loạn thần kinh,…

Xem chi tiết: Tìm hiểu về các bệnh gây ra triệu chứng chuột rút

Để biết chính xác nguyên nhân gây ra chứng chuột rút trong thai kỳ, mẹ bầu cần đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Đây cũng là cơ sở để các chuyên gia xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho mẹ bầu.

2. Các loại chuột rút khi mang thai

3. Chuột rút có ảnh hưởng đến thai kỳ không?

Chuột rút là hiện tượng khá phổ biến trong thai kỳ, hiểu rõ các tác hại tiềm ẩn sẽ giúp các bà bầu có biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời.

3.1. Ảnh hưởng đến sức khỏe bà bầu

• Mệt mỏi và căng thẳng: Đau đớn từ chuột rút, đặc biệt vào ban đêm, làm gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến mệt mỏi và giảm khả năng tập trung.
• Khó khăn vận động: Chuột rút ở bắp chân có thể hạn chế khả năng di chuyển và thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Tăng nguy cơ tai nạn: Cơn chuột rút có thể làm mất thăng bằng, dễ dẫn đến té ngã hoặc va đập, đặc biệt vào ban đêm.
• Ảnh hưởng tinh thần: Cảm giác lo âu, căng thẳng do chuột rút kéo dài có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc của bà bầu.
• Thiếu hụt dinh dưỡng: Thiếu canxi, kali hoặc magie có thể gây chuột rút và dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác nếu không bổ sung kịp thời.

3.2. Ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi

• Gián đoạn sự phát triển: Mặc dù chuột rút không trực tiếp tác động đến thai nhi, nhưng cơn đau liên tục có thể khiến bà bầu mệt mỏi, thiếu ngủ và giảm hoạt động thể chất, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của mẹ và thai.
• Ảnh hưởng đến tuần hoàn máu: Chuột rút có thể do vấn đề tuần hoàn, khi tử cung lớn chèn ép tĩnh mạch, làm giảm oxy cung cấp cho thai nhi, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
• Tăng nguy cơ sinh non: Nếu chuột rút kết hợp với cơn co thắt tử cung mạnh (Braxton Hicks), có thể là dấu hiệu cơ thể chuẩn bị sinh, và nếu kéo dài hoặc quá mạnh, có thể tăng nguy cơ sinh non.

Một số ít trường hợp, mẹ bầu có thể gặp nguy hiểm nếu triệu chứng chuột rút đi kèm với những dấu hiệu bất thường dưới đây:

• Tần suất chuột rút dày đặc, trên 6 lần/ giờ.
• Cơn đau do chuột rút không có dấu hiệu giảm dần theo thời gian.
• Mẹ bầu bị đau mạnh ở bụng hay trên đỉnh vai, thân nhiệt tăng.
• Xuất hiện tình trạng chóng mặt, choáng váng kèm theo chảy máu âm đạo.
• Chuột rút ở vùng bụng, lưng, mông thường xuyên ở những người có tiền sử sinh non, thai ngoài tử cung hay tử cung ngắn.
• Mẹ bầu bị nôn, đau bụng dữ dội.

Khi gặp phải những biểu hiện trên, mẹ bầu cần ngay lập tức đến khám ở các cơ sở y tế chuyên khoa để làm rõ nguyên nhân và được xử trí cấp cứu kịp thời.

4. Hướng dẫn mẹ bầu cách xử lý khi bị chuột rút

Chuột rút làm các cơ bắp bị căng cứng, khiến mẹ bầu bị đau buốt dữ dội và không thể cử động được. Để nhanh chóng thoát khỏi trạng thái này, mẹ bầu có thể thực hiện như sau:

• Mở rộng chân hết mức có thể nhằm giải phóng sự chèn ép dây thần kinh và hệ thống mạch máu ở vùng chậu, cải thiện tuần hoàn máu.
• Nếu chuột rút ở bắp chân, mẹ bầu cần gập bàn chân và cổ chân về phía gối hết mức có thể nhằm kéo giãn cơ bắp chân.
• Nếu chuột rút ở bắp đùi, mẹ bầu cần kéo thẳng chân hết mức kết hợp nâng cao gót chân, ấn đầu gối xuống để kéo căng cơ đùi.
• Nếu chuột rút ở vùng sườn, mẹ bầu cần hít thở sâu kết hợp xoa bóp nhẹ nhàng các bắp thịt quanh lồng ngực.
• Nếu chuột rút ở cẳng thân, mẹ cần duỗi cơ theo chiều ngược lại và kéo ngón chân, bàn chân lên cao, hướng về phía đầu gối.
• Thực hiện xoa bóp nhẹ nhàng ở cơ bị chuột rút để giảm tình trạng căng cứng cơ, kích thích máu lưu thông đến cơ bắp.
• Chườm ấm các vùng cơ bị đau cũng giúp giảm nhanh triệu chứng đau nhức do chuột rút gây ra.

Những trường hợp bị chuột rút nghiêm trọng ban đêm, cơ bắp của mẹ bầu có thể bị mềm vào sáng hôm sau kèm theo đau nhức kéo dài trong nhiều giờ. Lúc này, mẹ nên chườm ấm và tập luyện nhẹ nhàng để làm dịu dần cơn đau.

5. Làm thế nào để phòng ngừa chuột rút trong thai kỳ?

Duy trì ổn định tuần hoàn máu và chức năng của hệ thần kinh là phương pháp hiệu quả để phòng ngừa chứng chuột rút trong thai kỳ. Dưới đây là một số hướng dẫn cụ thể giúp mẹ bầu phòng ngừa tình trạng này:

• Loại bỏ thói quen đứng hoặc ngồi quá lâu trong một tư thế, mẹ bầu nên chủ động co duỗi bắp chân hoặc hoạt động hai chân sau mỗi 1 giờ.
• Tránh làm những công việc nặng nhọc, làm việc trong môi trường nóng bức.
• Xây dựng và duy trì thói quen tập thể dục đều đặn mỗi ngày với các bài thể dục nhẹ nhàng như: đi bộ, yoga, bơi lội,…
• Thực hiện massage cơ thể thường xuyên, tập trung nhiều hơn vào các vị trí dễ bị chuột rút như: bắp đùi, bắp chân, bàn chân và ngón chân.
• Điều chỉnh tư thế khi ngủ, nên nằm nghiêng trái, gác cao chân và kê gối mỏng giữa hai đầu gối và đỡ ở lưng.
• Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, đặc biệt chú ý đến một số nhóm chất như: canxi, acid folic, magie, kali, natri, vitamin B,… Tham khảo chi tiết trong bài viết: Cách uống sắt canxi và vitamin tổng hợp cho bà bầu.
• Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể mỗi ngày.
• Dành thời gian nghỉ ngơi điều độ, tránh để cơ thể bị mệt mỏi, căng thẳng kéo dài.
• Duy trì tâm lý tích cực, tránh để cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng, mệt mỏi kéo dài.

Chuột rút khi mang thai mặc dù không nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của mẹ bầu. Hi vọng những thông tin trong bài viết hôm nay sẽ phần nào giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn về tình trạng này, từ đó lựa chọn được giải pháp xử lý và phòng ngừa phù hợp. Chúc các mẹ có một thai kỳ trọn vẹn niềm vui!

1. Thiếu Canxi

Thiếu canxi là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra triệu chứng chuột rút. Theo đó, canxi là yếu tố quan trọng cho hoạt động co cơ, giải phóng hormone, đông máu, dẫn truyền thần kinh và dẫn truyền tin trong tế bào. Cụ thể, để cơ bắp hoạt động các tế bào cơ và thần kinh buộc phải giải phóng ion canxi tạo liên kết với các protein hoạt hóa. Quá trình này giúp khởi động và duy trì hoạt động bình thường của cơ bắp.

Khi cơ thể bị thiếu canxi, phản xạ co cơ có thể không được đáp ứng hoặc rối loạn gây ra tình trạng co rút cơ bắp đột ngột hay chuột rút. Tình trạng này phổ biến ở một số đối tượng như: trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và đang cho con bú.

Một số dấu hiệu cho thấy bạn đang thiếu canxi gồm:

• Thường xuyên bị chuột rút, co thắt cơ.
• Đau nhức, khó chịu trong xương.
• Răng yếu, răng vàng hơn bình thường.
• Hay bị chóng mặt, tê nhức chân tay.
• Móng tay yếu, dễ gãy.
• Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ.

Nhu cầu thực tế của người trưởng thành là khoảng 800mg canxi/ ngày. Phụ nữ có thai và cho con bú tăng lên khoảng 1.200 – 1.300mg/ ngày. Bạn có thể dựa vào mức nhu cầu này để xác định xem chế độ ăn hàng ngày đã cung cấp đủ lượng canxi cần thiết hay chưa.

Nếu chế độ ăn “nghèo canxi”, bạn nên chủ động tăng cường các thực phẩm giàu canxi như: sữa và chế phẩm từ sữa, rau dền cơm, tôm đồng, rau đay, lòng đỏ trứng, các loại hải sản có vỏ,….

Xem chi tiết: Hướng dẫn bổ sung canxi cho người bị chuột rút

2. Thiếu Kali

Ở người bình thường, nồng độ Kali máu thường dao động ở mức 3.5 – 5.0mmol/ lít. Hầu hết lượng kali trong cơ thể đều tồn tại ở tế bào cơ. Điều này lý giải vì sao chất khoáng này có vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động bình thường của các tế bào cơ, bao gồm: cơ bắp, cơ tim, cơ trơn đường tiêu hóa hay tiết niệu,…

3. Thiếu Magie

Một trong những nguyên nhân khiến bạn thường xuyên bị chuột rút là do cơ thể bị thiếu magie. Magie là chất khoáng đảm bảo sự ổn định của hoạt động dẫn truyền thần kinh, làm dịu thần kinh và khả năng hưng phấn. Bên cạnh đó, chất khoáng này còn giúp thư giãn cơ đồng thời tham gia vào hơn 300 phản ứng hóa sinh, kích thích tái hấp thu canxi, tăng hấp thu kali và duy trì hệ cơ bắp khỏe mạnh.

Khi bị thiếu hụt magie, hệ thần kinh dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, dễ kích thích làm tăng trương lực cơ khiến cơ bắp bị co rút gây chuột rút. Tình trạng này thường gặp ở những người mắc bệnh tiêu hóa mãn tính, người cao tuổi, tiểu đường typ II, người nghiện rượu lâu năm hay sử dụng các loại thuốc lợi tiểu quai kéo dài.

Một số dấu hiệu cho thấy bạn đang bị thiếu magie gồm:

• Yếu cơ, đau cơ, liệt cơ, thường xuyên bị chuột rút.
• Thèm ăn đồ ngọt do bị tăng kích thích dẫn đến hạ đường huyết.
• Rối loạn tiêu hóa, táo bón, trào ngược dạ dày.
• Cơ thể mệt mỏi, đau nhức xương khớp, mất ngủ.

Nhu cầu magie của một người trưởng thành dao động trong khoảng 350 – 400mg/ ngày. Bạn có thể bổ sung chất khoảng này thông qua các loại thực phẩm như: các loại rau lá sẫm màu, thịt, sữa, đậu tương, chuối, quả khô,…

Chuột rút vào ban đêm có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Vậy bị chuột rút bắp chân khi ngủ phải làm sao? Bạn có thể đọc tiếp bài viết này: Nên làm gì để thoát khỏi cảnh bị chuột rút chân khi ngủ?

4. Thiếu vitamin nhóm B

Vitamin nhóm B là một trong những dưỡng chất quan trọng tác động trực tiếp đến chức năng dẫn truyền thần kinh trong cơ thể. Trong khi đó, hoạt động của cơ bắp được điều khiển bởi tín hiệu nhận được từ hệ thần kinh. Vì lý do này, thiếu hụt vitamin nhóm B có thể dẫn đến rối loạn hoạt động của hệ thần kinh – cơ, dẫn đến triệu chứng chuột rút đột ngột.

Những vitamin nhóm B cần được chú ý khi bị chuột rút thường xuyên gồm:

• Vitamin B6: Đảm nhiệm nhiệm vụ vận chuyển glucose đến tế bào. Thiếu vitamin B6 khiến các tế bào thần kinh – cơ bị thiếu hụt năng lượng và không thể hoạt động như bình thường, dẫn đến suy yếu hoặc co rút cơ.
• Vitamin B12: Tham gia trực tiếp vào quá trình tạo hồng cầu và dẫn truyền thần kinh điều khiển hoạt động của cơ bắp. Vì vậy, thiếu vitamin B12 dễ dẫn đến thiếu máu cục bộ, co rút cơ, gây chuột rút.

Nhu cầu vitamin B6 ở người trưởng thành dao động từ 1.3 – 1.7mg/ ngày và vitamin B12 là 2mcg/ ngày.  Thiếu vitamin nhóm B thường gặp ở những người mắc bệnh tiêu hóa mãn tính, người nghiện rượu lâu năm, người mắc các bệnh chuyển hóa hay có chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học.

Bạn có thể tăng cường bổ sung vitamin B6 và B12 thông qua các loại thực phẩm như: nội tạng động vật, thịt bò, thịt lợn, thịt gà,…

Có thể bạn quan tâm: Bị chuột rút uống thuốc gì?

5. Thiếu Natri

Natri được biết đến như một trong những chất điện giải quan trọng nhất của cơ thể tồn tại ở dịch ngoại bào. Khi cơ thể thiếu natri kết hợp với thiếu canxi hoặc magie có thể gây kích thích đầu mút thần kinh của hai đầu cơ, dẫn đến co rút cơ, gây chuột rút.

Hạ natri có thể xảy ra ở những người uống quá nhiều nước, đổ nhiều mồ hôi, lạm dụng thuốc lợi tiểu hoặc mắc các bệnh lý về thận. Bạn có thể phát hiện cơ thể bị thiếu natri thông qua các triệu chứng như:

• Yếu cơ, co thắt cơ, thường xuyên bị chuột rút.
• Thường xuyên cảm thấy buồn nôn, nôn.
• Đau đầu, lú lẫn, giảm trí nhớ.
• Mệt mỏi, bồn chồn và dễ cáu kỉnh.

Nhu cầu natri của cơ thể là khoảng 200 – 500mg/ ngày. Bạn có thể bổ sung chất điện giải này cho cơ thể thông qua các loại thực phẩm như: rau bina, củ cải đường, cần tây, cà rốt, trứng, quả bơ, sữa chua, muối ăn,….

6. Thiếu vitamin D

Thiếu vitamin D có thể trở thành nguyên nhân gián tiếp gây ra chứng chuột rút thường xuyên. Mặc dù vitamin D không tham gia trực tiếp vào hoạt động của cơ bắp nhưng lại ảnh hưởng đến khả năng hấp thu và duy trì ổn định nồng độ phospho và canxi máu. Vì vậy, thiếu hụt vitamin D thường gây thiếu canxi dẫn đến rối loạn hoạt động thần kinh – cơ, gây chuột rút.

Một số dấu hiệu cho thấy bạn đang thiếu vitamin D gồm:

• Yếu cơ, đau nhức cơ bắp.
• Đau nhức, bồn chồn ở xương.
• Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon.
• Người mệt mỏi, dễ căng thẳng, lo lắng, trầm cảm.

Nhu cầu vitamin D của một người trưởng thành khoảng 600IU/ ngày. Bạn có thể bổ sung dưỡng chất này thông qua việc tắm nắng hoặc tăng cường các loại thực phẩm như gan động vật, các loại cá béo, sữa và chế phẩm từ sữa.

7. Thiếu nước

Thiếu nước là nguyên nhân thường gặp nhất khiến cơ thể bị rối loạn điện giải. Tình trạng này khiến các cơ bị co thắt, dẫn đến triệu chứng chuột rút. Một số dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang bị thiếu nước gồm:

• Co thắt cơ, thường xuyên bị chuột rút.
• Da khô, miệng khô, môi bị bong tróc, nứt nẻ.
• Đi tiểu ít, nước tiểu đậm màu.
• Cơ thể mệt mỏi, có thể bị hoa mắt, nhức đầu.

Nhu cầu nước của một trường trưởng thành là 35g/ kg/ ngày, tức là khoảng 1.5 lít/ ngày. Bạn có thể bổ sung qua nước uống bình thường, các loại nước canh, nước ép hoa quả,…

Trên đây là nội dung giải đáp cho câu hỏi: Thường xuyên bị chuột rút thiếu chất gì? Hi vọng bài viết đã mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích để có thể kiểm soát và phòng ngừa tình trạng này. Nếu cần tư vấn thêm, bạn đừng ngại để lại câu hỏi ở dưới bài viết hoặc liên hệ trực tiếp cho chuyên gia qua hotline 1900 545 518.

1. Bệnh thần kinh ngoại vi

Bệnh thần kinh ngoại vi (hay bệnh thần kinh ngoại biên) có thể gây ra chuột rút, mặc dù triệu chứng này không phải lúc nào cũng xuất hiện ở tất cả bệnh nhân.

Khi dây thần kinh ngoại vi bị tổn thương, các tín hiệu không được truyền tải đúng cách đến các cơ và mô trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến sự rối loạn trong chức năng cơ bắp, làm tăng nguy cơ chuột rút hoặc co thắt cơ bắp, đặc biệt là ở bàn chân, bắp chân và các chi dưới.

Đặc biệt, ở những người bị bệnh thần kinh ngoại vi do tiểu đường, chuột rút có thể xảy ra do sự kết hợp của tổn thương dây thần kinh và các yếu tố khác như mất cân bằng điện giải hoặc vấn đề về lưu thông máu.

Bệnh thần kinh ngoại vi thường ảnh hưởng đến bàn tay và bàn chân với các triệu chứng như sau:

• Bắt đầu dần dần tê, ngứa ran như kim châm ở bàn chân hoặc bàn tay, có thể lan lên chân và cánh tay.
• Nóng rát và đau nhói, đau kể cả khi đang thực hiện các hoạt động không gây đau như: nằm trong chăn, đặt vật nặng lên bàn chân.
• Yếu cơ, co cơ kèm theo chứng chuột rút bàn chân.
• Thiếu phối hợp tay chân, gây mất thăng bằng và ngã.

Xem thêm: Cách chữa tê mỏi chân cho người bị đái tháo đường

Ngoài ra, bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến các khu vực và chức năng khác của cơ thể bao gồm: tiêu hóa, tiểu tiện và tuần hoàn, đổ mồ hôi quá nhiều hoặc không thể đổ mồ hôi, tăng huyết áp gây chóng mặt hoặc choáng váng.

Bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương dây thần kinh ngoại biên để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Đối với các chấn thương nhẹ có thể tự phục hồi theo thời gian, người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc, liệu pháp xoa bóp hoặc vật lý trị liệu. Nếu tổn thương nghiêm trọng ảnh hưởng đến chức năng của bàn tay hoặc bàn chân, bác sĩ có thể đề xuất các phương án phẫu thuật phù hợp với tình trạng của từng bệnh nhân.

2. Động kinh

Các cơn động kinh, đặc biệt là cơn co giật, có thể gây ra sự co thắt bất thường của các cơ bắp, dẫn đến chuột rút. Những cơn co giật này thường xuất hiện khi các tín hiệu điện trong não trở nên bất thường, khiến các cơ co lại không kiểm soát được.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân bị động kinh có thể gặp chuột rút giữa hoặc sau cơn co giật, vì cơ bắp bị căng cứng và mệt mỏi. Các yếu tố như mất nước, thay đổi nồng độ điện giải, và sự căng thẳng của cơ bắp sau cơn động kinh có thể góp phần làm tăng nguy cơ chuột rút.

Ngoài ra, việc sử dụng thuốc điều trị động kinh cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ canxi và các khoáng chất trong cơ thể, làm tăng khả năng chuột rút.

Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị giúp khắc phục tạm thời hoặc hoàn toàn các triệu chứng của bệnh động kinh như: dùng thuốc, áp dụng chế độ ăn Ketogenic, phẫu thuật loại bỏ một phần nhỏ của não gây ra cơn động kinh…

3. Tăng huyết áp

Tăng huyết áp xảy ra khi huyết áp tâm thu ≥ 130 mmHg hoặc huyết áp tâm trương ≥ 80 mmHg. Nguyên nhân là do tăng áp lực máu lên thành mạch, kéo theo tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu. Nếu không kiểm soát kịp thời, thành mạch máu và các cơ quan trong cơ thể sẽ tổn thương nghiêm trọng dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như: đau tim, suy tim, đột quỵ, chứng phình động mạch, suy thận, giảm thị lực, giảm khả năng ghi nhớ và học tập…

Theo công bố của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2023, tăng huyết áp không có dấu hiệu cụ thể. Kiểm tra huyết áp thường xuyên là cách tốt nhất để xác định bạn có bị huyết áp cao hay không. Những bệnh nhân có huyết áp từ 180/120 trở lên có thể gặp một số triệu chứng như: đau đầu dữ dội, đau ngực, chóng mặt, buồn nôn, chảy máu cam, tê bì và chuột rút chân tay…

Để cải thiện tình trạng tăng huyết áp, người bệnh cần thay đổi lối sống như: ăn uống lành mạnh, chế độ ăn ít muối, giảm cân, tích cực luyện tập thể thao, bỏ thuốc lá… Ngoài ra, bác sĩ có thể đề xuất một số loại thuốc giúp kiểm soát huyết áp như: thuốc chẹn thụ thể angiotensin-2 (ARB), thuốc chẹn kênh canxi, thuốc ức chế men chuyển, thuốc lợi tiểu.

4. Đái tháo đường

Đái tháo đường gây chuột rút chủ yếu do biến chứng bệnh lý thần kinh ngoại biên, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ bắp. Khi đường huyết cao kéo dài, các dây thần kinh ngoại biên, đặc biệt ở chân và bàn chân, bị tổn thương, làm giảm tín hiệu từ não đến cơ, gây ra co thắt và chuột rút.

Ngoài ra, bệnh đái tháo đường còn ảnh hưởng đến mạch máu, làm giảm lưu thông máu đến cơ, dẫn đến thiếu oxy và tích tụ axit lactic – yếu tố gây mệt mỏi và co cứng cơ. Mất cân bằng điện giải (do tiểu nhiều) cũng là nguyên nhân khiến cơ khó duy trì trạng thái thư giãn, làm tăng nguy cơ chuột rút.

Việc duy trì đường huyết ổn định, bổ sung khoáng chất và luyện tập phù hợp có thể giảm thiểu nguy cơ chuột rút ở người mắc đái tháo đường.

5. Suy giáp

Bệnh về tuyến giáp, đặc biệt là suy giáp (hypothyroidism), có thể gây ra chuột rút do ảnh hưởng của hormone tuyến giáp lên sự chuyển hóa và chức năng của cơ và thần kinh.

1. Rối loạn cân bằng điện giải và năng lượng trong cơ: Hormone tuyến giáp giúp điều chỉnh sự trao đổi chất trong cơ thể. Khi mức hormone này giảm (do suy giáp), khả năng chuyển hóa năng lượng trong tế bào cơ bị suy yếu. Điều này làm giảm lượng năng lượng cần thiết để duy trì cơ bắp và khiến cơ dễ bị co thắt, gây chuột rút.
2. Ảnh hưởng lên hệ thần kinh ngoại biên: Thiếu hormone tuyến giáp có thể dẫn đến rối loạn hệ thần kinh ngoại biên (bệnh lý thần kinh ngoại biên), ảnh hưởng đến tín hiệu thần kinh điều khiển cơ bắp, gây ra hiện tượng co rút cơ đột ngột.
3. Giữ nước và rối loạn điện giải: Người bị suy giáp thường giữ nước, làm thay đổi nồng độ một số khoáng chất quan trọng như natri, kali, và canxi trong máu. Sự mất cân bằng này ảnh hưởng đến quá trình co và giãn của cơ, khiến chuột rút xảy ra thường xuyên hơn.

Hiện nay, suy giáp được kiểm soát bằng cách sử dụng thuốc, phổ biến nhất là levothyroxine, dưới sự theo dõi của bác sĩ để bình thường hóa lượng hormon trong cơ thể. Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị bướu cổ, khó thở, mắc các bệnh về tâm thần, bệnh tim…

6. Suy tim

Chuột rút bắp chân có thể là một dấu hiệu cảnh báo các vấn đề tim mạch vì nó liên quan mật thiết đến sự tuần hoàn máu và việc cung cấp oxy cho các cơ bắp. Trong các bệnh lý tim mạch như xơ vữa động mạch, các mảng bám tích tụ làm hẹp động mạch, đặc biệt là động mạch ngoại vi, cản trở dòng máu đến các cơ, dẫn đến thiếu oxy. Khi cơ bắp thiếu oxy, chúng dễ bị mỏi và co thắt, gây ra hiện tượng chuột rút, đặc biệt là khi người bệnh đi lại hoặc vận động.

Ngoài ra, suy tim – khi tim bơm máu không hiệu quả – cũng làm giảm lưu lượng máu đến các chi dưới, gây ra cảm giác nặng nề, đau đớn và chuột rút. Người bị bệnh tim mạch còn có nguy cơ mắc huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), khi cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch chân. DVT không chỉ gây đau và chuột rút mà còn đe dọa tính mạng nếu cục máu di chuyển đến phổi gây tắc mạch phổi. Vì vậy, chuột rút bắp chân, đặc biệt nếu tái phát, có thể là dấu hiệu cần thăm khám sớm để tầm soát các vấn đề về tim mạch.

Hiện nay, các phương pháp điều trị suy tim tập trung chủ yếu vào việc kiểm soát triệu chứng càng lâu càng tốt và làm chậm tiến triển của bệnh bao gồm:

• Thay đổi lối sống: ngừng hút thuốc, chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên…
• Sử dụng thuốc: một số thuốc thường dùng như: glycosid trợ tim (Digoxin), thuốc lợi tiểu (Furosemid, Triamterene, Aldactone, Spironolactone…), thuốc giãn mạch (Nitroglycerin,Coversyl…), thuốc chẹn beta giao cảm (Carvedilol, Metoprolol, Bisoprolol)…
• Dùng máy trợ tim: cấy thiết bị vào ngực để kiểm soát nhịp tim của bệnh nhân.
• Phẫu thuật: phẫu thuật bắc cầu động mạch vành, ghép tim…

7. Thoát vị địa đệm

Chuột rút bắp chân có thể là dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm, đặc biệt khi thoát vị xảy ra ở cột sống thắt lưng. Khi đĩa đệm bị lệch ra khỏi vị trí bình thường, nó có thể chèn ép các dây thần kinh chạy xuống chân, gây đau, tê bì, và co thắt cơ bắp – biểu hiện rõ nhất là ở vùng bắp chân. Tình trạng chèn ép này có thể làm rối loạn sự dẫn truyền thần kinh và tuần hoàn máu đến chân, khiến cơ dễ bị mỏi và dẫn đến chuột rút.

Thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng thường gây ra hội chứng đau thần kinh tọa, trong đó đau lan từ thắt lưng xuống mông và dọc theo chân, kèm theo triệu chứng chuột rút hoặc co thắt cơ ở bắp chân. Nếu chuột rút kèm theo đau lưng hoặc tê yếu ở chân, đây có thể là dấu hiệu cần kiểm tra tình trạng đĩa đệm để có phương án điều trị thích hợp.

Một số biện pháp thường áp dụng cho bệnh nhân thoát vị đĩa đệm là: siêu âm trị liệu, châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, dùng thuốc giảm đau, phẫu thuật…

8. Bệnh thận

Thận đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng điện giải, bao gồm việc điều chỉnh các ion như canxi, kali, natri và magie. Khi chức năng thận suy giảm, khả năng lọc và điều hòa nồng độ các ion này trong máu bị giảm, dẫn đến mất cân bằng điện giải.

• Kali: Kali giúp duy trì chức năng cơ và thần kinh. Thiếu kali (hạ kali máu) có thể gây yếu cơ, mệt mỏi và chuột rút, vì thiếu kali khiến co cơ không được điều chỉnh chính xác.
• Canxi: Canxi quan trọng trong quá trình co cơ và dẫn truyền thần kinh. Thiếu canxi (hạ canxi máu) do bệnh thận có thể làm cơ dễ co thắt không kiểm soát, gây chuột rút, vì thận không duy trì mức canxi ổn định.

Hơn nữa, sự tích tụ chất thải trong cơ thể và tác dụng phụ của thuốc điều trị bệnh thận cũng góp phần làm tăng tần suất chuột rút ở bệnh nhân.

Bệnh thận mạn tính còn liên quan đến sự gia tăng phosphat trong máu và tăng nồng độ hormone parathyroid (PTH), điều này có thể gây rối loạn chức năng cơ. PTH cao làm giảm khả năng cơ thể hấp thu canxi và khiến các cơ dễ bị co thắt. Điều này có thể là một trong những nguyên nhân làm tăng khả năng bị chuột rút ở bệnh nhân suy thận.

9. Suy giãn tĩnh mạch chân

Suy giãn tĩnh mạch là tình trạng tĩnh mạch bị xoắn, sưng hoặc to ra, thường xuất hiện ở chân và bàn chân. Nguyên nhân chủ yếu là do tổn thương van một chiều khiến máu bị ứ đọng, không thể di chuyển trở về tim, làm tăng áp lực lên thành tĩnh mạch, đồng thời tăng nguy cơ tắc nghẽn. Suy giãn tĩnh mạch hay gặp ở người cao tuổi, người béo phì, người lười vận động, thường xuyên mang vác nặng, đi giày cao gót liên tục trong thời gian dài…

Một số triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch:

• Tĩnh mạch có màu tím sẫm hoặc xanh lam, nổi lên thành từng đám khu trú hoặc phồng lên dọc theo cẳng chân gây mất thẩm mỹ.
• Chân sưng phù, đau nhức âm ỉ, nặng nề, mỏi như đeo đá, nóng rát, đặc biệt nghiêm trọng hơn vào chiều tối và giảm dần khi bệnh nhân nghỉ ngơi.
• Chuột rút bàn chân và cẳng chân đột ngột xảy ra chủ yếu vào ban đêm kèm theo cảm giác tê ở gan bàn chân khiến người khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Hiện nay, có nhiều phương pháp làm giảm triệu chứng của bệnh suy giãn tĩnh mạch như: dùng thuốc, dùng vớ y khoa, vật lý trị liệu, tiêm xơ tĩnh mạch, phẫu thuật… Bên cạnh đó, bổ sung thực phẩm bảo vệ sức khỏe có nguồn gốc từ thiên nhiên hỗ trợ điều trị bệnh cũng đang là cách được nhiều người quan tâm.

Nếu bạn đang băn khoăn không biết nên sử dụng sản phẩm nào thì có thể tham khảo viên uống thảo dược Dulcit được nhập khẩu nguyên hộp từ Holistica, Pháp và đã được Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam.

Thành phần trong Dulcit đã được nghiên cứu và chứng minh mang lại hiệu quả cao trong việc hỗ trợ điều trị suy giãn tĩnh mạch với liều lượng cụ thể:

➤ Chiết xuất từ hạt dẻ ngựa (Aescin) 40mg từ lâu đã được sử dụng tại Pháp như một giải pháp từ thiên nhiên nhằm thúc đẩy quá trình lưu thông máu, ngăn ngừa tình trạng ứ trệ máu góp phần cải thiện tình trạng suy giãn tĩnh mạch. Điều này đã được khẳng định qua nghiên cứu tại Đại Hoạc Italia Milano. Nghiên cứu cho thấy Aescin trong hạt dẻ ngựa có hiệu quả tương tự tất y khoa trên bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch và cũng có hiệu quả với người bị trĩ và phù nề.

➤ Chiết xuất cây đậu chổi với hoạt chất chính là Ruscogenin 7.5mg giúp giảm cảm giác mỏi, nặng chân, nhờ đó mang lại tinh thần thoải mái, thư giãn cho người bệnh suy giãn tĩnh mạch mãn tính.

➤ Bột lá cây phỉ hàm lượng 30mg giúp hỗ trợ giảm sưng, giảm viêm, kháng khuẩn hiệu quả. Không những thế, ESCOP (Hợp tác xã khoa học Châu Âu về Phytotherapy) và WHO (Tổ chức Y tế thế giới) đã công nhận việc sử dụng cây phỉ thường xuyên giúp duy trì lưu thông tĩnh mạch và làm giảm nguy cơ bị suy giãn tĩnh mạch sâu.

Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, người bệnh nên bắt đầu điều trị với liều 2 viên/ngày chia thành 2 lần và sử dụng liên tục trong 3 tháng để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Hiện nay, Dulcit đã có mặt tại hệ thống nhà thuốc trên toàn quốc, mời bạn xem TẠI ĐÂY

Để đặt hàng và thanh toán online, giao hàng tận nhà, mời bạn xem TẠI ĐÂY

1. Nguyên nhân gây chuột rút chân khi ngủ

1.1. Nguyên nhân thông thường

Chuột rút chân khi ngủ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân đơn giản và thường gặp trong cuộc sống hàng ngày, bao gồm:

Căng cơ quá mức hoặc mệt mỏi cơ bắp: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi cơ bắp bị mệt mỏi do hoạt động thể chất kéo dài hoặc không được thư giãn đúng cách, chúng có thể bị co thắt trong khi bạn ngủ. Điều này đặc biệt hay xảy ra sau một ngày dài vận động mạnh hoặc đi bộ nhiều.

Mất nước: Khi cơ thể thiếu nước, các cơ bắp có thể dễ bị chuột rút, đặc biệt khi bạn không bổ sung đủ lượng nước trong suốt cả ngày. Thiếu nước cũng khiến cho sự hoạt động của các cơ và thần kinh bị rối loạn, dễ dẫn đến hiện tượng co thắt.

Thiếu hụt khoáng chất: Việc thiếu hụt các khoáng chất quan trọng như magie, canxi và kali có thể gây ra chuột rút chân vào ban đêm. Đây là nguyên nhân phổ biến do chế độ ăn uống không đủ chất hoặc sự hấp thu kém của cơ thể.

Tư thế ngủ sai: Ngủ trong tư thế không thoải mái hoặc giữ nguyên một tư thế quá lâu có thể làm tăng áp lực lên các cơ bắp chân, gây chuột rút. Ví dụ, khi chân bị gập hoặc gối cao, các cơ sẽ bị căng, dẫn đến hiện tượng co thắt.

Mang thai: Phụ nữ mang thai thường bị chuột rút do sự thay đổi hormone, tăng cân và áp lực lên các dây thần kinh.

Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị cholesterol cao có thể gây mất cân bằng điện giải, dẫn đến chuột rút.

1.2. Nguyên nhân bệnh lý

Ngoài các nguyên nhân thông thường, chuột rút chân khi ngủ cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Các nguyên nhân bệnh lý gây chuột rút thường không phải là vấn đề đơn giản và cần được theo dõi, điều trị:

Bệnh thần kinh ngoại vi: Các rối loạn ở hệ thần kinh, như bệnh thần kinh ngoại vi (neuropathy), có thể gây cảm giác tê bì, ngứa ran và chuột rút ở các chi, đặc biệt là vào ban đêm khi cơ thể nghỉ ngơi.

Bệnh tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường dễ gặp phải vấn đề về tuần hoàn máu và thần kinh, dẫn đến hiện tượng chuột rút, tê bì và yếu cơ, đặc biệt là vào ban đêm.

Bệnh lý về tuần hoàn máu: Các bệnh như suy tĩnh mạch hoặc động mạch ngoại biên có thể khiến cho máu không lưu thông hiệu quả, gây ra sự thiếu oxy và dinh dưỡng cho các cơ, dẫn đến chuột rút khi ngủ.

Bệnh thận: Suy thận hoặc các vấn đề về thận có thể dẫn đến việc mất cân bằng điện giải trong cơ thể, đặc biệt là kali và canxi, gây chuột rút chân.

Suy giáp: Bệnh suy giáp có thể làm giảm chức năng của tuyến giáp, ảnh hưởng đến sự trao đổi chất của cơ thể. Khi tuyến giáp hoạt động không hiệu quả, cơ thể có thể thiếu hụt các khoáng chất quan trọng như canxi và magie, dễ dẫn đến chuột rút cơ, đặc biệt là vào ban đêm.

Suy tim: Khi tim không hoạt động hiệu quả trong việc bơm máu, lưu lượng máu đến các chi sẽ bị giảm sút. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu oxy và dưỡng chất cho cơ bắp, gây chuột rút vào ban đêm, khi cơ thể đang ở trạng thái thư giãn.

Thoát vị địa đệm: Thoát vị địa đệm gây chèn ép lên các dây thần kinh, dẫn đến hiện tượng tê bì, đau nhức và chuột rút ở chân. Tình trạng này có thể xảy ra đặc biệt vào ban đêm khi các dây thần kinh bị căng thẳng, gây ra cơn chuột rút do sự chèn ép của đĩa đệm thoát vị lên các rễ thần kinh.

Suy giãn tĩnh mạch: Suy giãn tĩnh mạch gây ứ trệ máu tại các tĩnh mạch, làm giảm tuần hoàn máu và cung cấp dưỡng chất cho các cơ. Khi máu không được tuần hoàn hiệu quả, các cơ dễ bị thiếu oxy và dưỡng chất, dẫn đến chuột rút, đặc biệt là khi ngủ khi cơ thể không vận động.

Đọc thêm: Tìm hiểu chi tiết 9 bệnh gây chuột rút bắp chân

1. Bị chuột rút bắp chân khi ngủ phải làm sao?

Bài viết đăng trên Hiệp hội Bác sĩ gia đình (AAFP) năm 2012 cho biết chưa có biện pháp điều trị nào được chứng minh mang lại hiệu quả dứt điểm và an toàn đối với chứng chuột rút bắp chân. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể áp dụng một số phương pháp sau để khắc phục tạm thời ngay tại thời điểm chuột rút xảy ra.

1.1. Kéo giãn chân

Khi bị chuột rút ban đêm, hãy giữ bình tĩnh, thở sâu để giảm đau. Tránh co cơ đột ngột vì có thể làm cơn đau nặng hơn. Khi xảy ra chuột rút bắp chân, nhanh chóng thực hiện các động tác kéo giãn để giảm căng cơ.

Cách 1:

• Bước 1: Nằm trên giường, chân duỗi thẳng.
• Bước 2: Dùng khăn tắm, dây hoặc thắt lưng vòng qua lòng bàn chân, rồi kéo nhẹ để các đầu ngón chân hướng về cơ thể.
• Bước 3: Giữ nguyên tư thế, hoặc bạn có thể giữ trong 1 – 2 phút rồi thả ra và lặp lại đến khi hết chuột rút.

Cách 2:

• Bước 1: Đứng thẳng người, đầu gối hơi gập, dồn trọng lượng cơ thể lên chân bị chuột rút.
• Bước 2: Kiễng chân trong khoảng 4 – 5 giây.
• Bước 3: Chân không bị chuột rút bước về phía trước, chân bị chuột rút cần giữ thẳng.
• Bước 4: Giữ nguyên tư thế trên cho đến khi hết chuột rút.

1.2. Massage bắp chân

Massage bắp chân giúp giảm căng cơ, thúc đẩy tuần hoàn máu, mang lại cảm giác thư giãn và đẩy lùi tình trạng chuột rút. Dưới đây là một số bước massage đơn giản mà bạn có thể tham khảo và áp dụng:

• Sử dụng tay để xoa bóp nhẹ nhàng vùng bắp chân, đặc biệt là khu vực bị chuột rút.
• Bạn có thể sử dụng một ít dầu hoặc kem massage để tăng hiệu quả thư giãn cho cơ bắp.
• Massage theo chuyển động tròn và di chuyển từ gót chân lên đầu gối để giúp làm mềm cơ bắp.

1.3. Chườm nóng

Bạn có thể dùng túi nhiệt hoặc khăn ấm, đắp lên bắp chân, lặp đi lặp lại nhiều lần đến khi chuột rút thuyên giảm. Đây là cách làm giảm co cứng cơ, đẩy mạnh quá trình lưu thông máu, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu.

Một số lưu ý khi thực hiện chườm nóng lên bắp chân:

• Phương pháp này chống chỉ định khi vị trí chườm mới bị chấn thương, đang sung huyết, xuất hiện ổ viêm có mủ…
• Không tác động nhiệt trực tiếp lên da để tránh bị bỏng, khiến vết thương trầm trọng hơn.
• Không dán miếng nhiệt trong lúc ngủ để tránh tiếp xúc quá lâu có thể gây bỏng da.

1.4. Đi bộ bằng gót chân

Khi bị chuột rút chân vào ban đêm, một trong những cách hiệu quả để giảm đau là đi bộ nhẹ nhàng quanh phòng. Bạn có thể thử phương pháp đi bộ bằng gót chân, giúp kéo căng cơ bắp chân và giảm tình trạng co cứng. Dưới đây là cách thực hiện:

• Bước 1: Đứng thẳng người, hạ gót chân phải về phía trước thay vì hạ toàn bộ bàn chân như bình thường.
• Bước 2: Giữ trung tâm của cơ thể ở gót chân phải, tiếp tục bước chân trái lên bằng gót chân.
• Bước 3: Liên tục lặp lại các bước trên đến khi hết chuột rút.

2. Thuốc trị chuột rút ban đêm

Thật không may, không có loại thuốc hoặc thuốc tiêm nào có thể làm dịu cơn chuột rút ở chân ngay lập tức khi nó đang xảy ra.

Có một số loại thuốc dưới đây có thể được sử dụng để giảm bớt cơn đau hoặc làm giãn cơ chuột rút trong một số trường hợp – cần có tư vấn và chỉ định của bác sĩ.

• Thuốc giảm đau Paracetamol.
• Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID): thường dùng nhất là Ibuprofen.
• Thuốc chẹn kênh canxi: Diltiazem, Verapamil.
• Thuốc giãn cơ: Orphenadrine
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Nortriptyline
• Thuốc bổ sung Vitamin B12.

Trước đây, Quinine được khuyến cáo mang lại hiệu quả điều trị chứng chuột rút ở chân về đêm. Tuy nhiên, vào năm 2010, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra cảnh báo về nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng đe dọa tính mạng có thể xuất hiện khi dùng Quinine như: rối loạn nhịp tim, chứng cinchonism (biểu hiện là đau đầu, ù tai, chóng mặt), hội chứng urê tan huyết, giảm tiểu cầu và phản ứng quá mẫn. Vì vậy, ngày nay Quinine không còn là sự lựa chọn phù hợp cho những đối tượng bị chuột rút bắp chân khi ngủ.

3. Cách ngăn ngừa bị chuột rút bắp chân khi ngủ

3.1. Tập thể dục đều đặn

Các bài tập thể thao tác động lên bắp chân giúp cơ tại vị trí này được kéo căng, thư giãn, hạn chế tình trạng co cứng gây chuột rút. Ngoài ra, việc luyện tập giúp tăng sức bền và chất lượng của cơ xương khớp. Một số bài tập cho người thường bị chuột rút bắp chân khi ngủ là: đi bộ, đạp xe, yoga (tư thế chiến binh, tư thế chim bồ câu, tư thế đầu sát gối…)…

Bạn nên thực hiện các bài tập đều đặn mỗi ngày, có thể luyện tập nhẹ nhàng ngay trước khi đi ngủ.

Lưu ý:

• Cần căng cơ trước và sau khi luyện tập để hạn chế chấn thương và tránh co cứng cơ.
• Tập luyện vừa sức, vì nếu cơ bắp bị căng thẳng do sử dụng trong thời gian quá dài hoặc do thực hiện các bài tập quá khó sẽ gây tác dụng ngược, bị căng cứng dẫn đến chuột rút.

3.2. Bổ sung đủ nước, chất điện giải

Khi thực hiện các hoạt động hàng ngày hoặc khi tập thể dục, cơ thể bạn sẽ đổ mồ hôi để giải phóng nhiệt dư thừa, đồng thời đào thải chất điện giải, làm tăng nguy cơ mất nước. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến chuột rút bắp chân.

Để ngăn ngừa tình trạng này xảy ra, bạn nên lưu ý những vấn đề sau:

• Nghỉ ngơi ở khu vực mát mẻ, có bóng râm, thoáng khí nếu đang làm việc hoặc tập luyện ngoài trời.
• Uống nhiều nước ngay cả khi không khát, lý tưởng nhất là nước lọc hoặc thức uống giàu chất điện giải như: đồ uống thể thao, gói chất điện giải hòa tan trong nước và các loại nước ép trái cây tự nhiên.

Ngoài ra, bạn nên hạn chế sử dụng thức uống có cồn. Theo nghiên cứu được đăng trên tạp chí Annals of Family Medicine năm 2018, thức uống có cồn có thể là nguyên nhân làm tổn thương các sợi cơ gây nên chứng chuột rút.

Bên cạnh đó, cơ thể thiếu hụt một số chất dinh dưỡng cũng là nguyên nhân gây ra chuột rút thường xuyên. Bạn có thể đọc nội dung chi tiết trong bài viết sau: Hay bị chuột rút – có thể do thiếu những chất dinh dưỡng này.

3.3. Chọn giày dép phù hợp

Giày dép chật hoặc kém chất lượng không nâng đỡ tốt, dễ gây đau nhức, tê bì, chuột rút. Hãy chọn giày dép vừa vặn, chất liệu tốt để bảo vệ chân mỗi ngày.

Tìm hiểu thêm: Bị suy giãn tĩnh mạch chân nên đi giày dép loại nào?

3.4. Chọn giường ngủ thoải mái

Giường ngủ quá chật khiến tư thế ngủ không thoải mái là một trong những nguyên nhân gây co cứng cơ, giảm lưu thông máu, dẫn đến chuột rút bắp chân và đau nhức cơ thể. Vì vậy, bạn nên chọn kích thước giường ngủ phù hợp cho phép bạn duỗi thẳng chân trong khi ngủ.

4. Một số câu hỏi thường gặp về chuột rút bắp chân khi ngủ

4.1. Làm sao để biết chuột rút bắp chân sắp xảy ra?

Không thể dự đoán chính xác thời điểm chuột rút xảy ra, nhưng những người có nguy cơ cao nên chú ý để giảm thiểu rủi ro.

Cảnh báo:

• Khi cảm thấy bắp chân căng hoặc mỏi, hãy thực hiện bài tập kéo giãn nhẹ hoặc di chuyển để giảm căng thẳng cơ.
• Nếu bị tê hoặc ngứa ran sau khi ngồi/đứng lâu, hãy thay đổi tư thế, đi lại nhẹ hoặc kéo giãn để kích thích tuần hoàn.
• Tránh duy trì tư thế không thoải mái quá lâu, hãy thay đổi vị trí thường xuyên để hạn chế chuột rút.

4.2. Khác nhau giữa triệu chứng chuột rút bắp chân và chứng chân không yên?

Chuột rút ở chân về đêm và chứng chân không yên đều là những rối loạn liên quan đến cảm giác khó chịu ở chân. Hai triệu chứng này gần tương tự nhau, nhưng vẫn có một số điểm khác biệt như sau:

Chuột rút bắp chân khi ngủ:

• Cảm giác đau nhức, co thắt cơ bắp, đặc biệt là ở bắp chân. Cơn chuột rút có thể kéo dài vài giây đến vài phút và thường xảy ra trong khi ngủ hoặc khi ngồi, đứng lâu.
• Cơn chuột rút thường kết thúc khi bạn thay đổi tư thế hoặc xoa bóp khu vực bị ảnh hưởng.

Chứng chân không yên:

• Cảm giác ngứa ngáy, kim châm, khó chịu ở chân, đặc biệt là vào buổi tối hoặc ban đêm khi nghỉ ngơi. Người bệnh cảm thấy phải di chuyển chân liên tục để giảm bớt cảm giác khó chịu. Triệu chứng không phải là cơn đau mà là cảm giác “không thể chịu đựng được” ở chân.

4.3. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng chuột rút bắp chân vào ban đêm thì có lẽ bạn nên nghi ngờ rằng cơ thể đang gặp vấn đề bất thường nào đó, nhất là khi thời gian mỗi lần bị chuột rút dài hơn (có thể tới 10 phút) và kèm theo các triệu chứng khác.

Một bệnh lý được xác định trên lâm sàng cần dựa vào các biểu hiện đi kèm. Chẳng hạn như:

• Tình trạng chuột rút bắp chân, sưng phù chân, đau nhức chân, nặng chân, tê mỏi chân, chân nổi gân thường là dấu hiệu của suy giãn tĩnh mạch.
• Tình trạng chuột rút chân, khó ngủ vì mỏi chân đi kèm với triệu chứng yếu cơ, khó khăn khi đi bộ, mạch nhanh chậm bất thường, hay mất thân thăng bằng, nhức nhối như bị điện giật khi bị kích thích vùng da… là biểu hiện của bệnh thần kinh ngoại vi.
• …

Nói tóm lại, khi thấy các triệu chứng bất thường và có xu hướng trầm trọng hơn theo thời gian thì bạn nên có kế hoạch đi thăm khám sớm để kiểm tra sức khỏe, phát hiện vấn đề và điều trị kịp thời.

4. Chuột rút bắp chân khi ngủ có phẫu thuật được không?

Chuột rút bắp chân khi ngủ, trong đa số trường hợp, không cần phải phẫu thuật vì đây là hiện tượng phổ biến và thường xảy ra do các nguyên nhân như mệt mỏi cơ bắp, thiếu nước, thiếu khoáng chất, hoặc tư thế ngủ không đúng.

Tuy nhiên, nếu chuột rút bắp chân xảy ra do các bệnh lý nghiêm trọng như bệnh thần kinh ngoại vi, tắc nghẽn mạch máu, suy giãn tĩnh mạch, hoặc rối loạn thần kinh khác, thì việc điều trị y tế sẽ cần đến thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật, tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản.