Tê sau phẫu thuật là một hiện tượng phổ biến có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Cảm giác này thường đi kèm với ngứa ran hoặc châm chích, được gọi chung là dị cảm. Bài viết này sẽ giải thích nguyên nhân gây tê sau phẫu thuật, tình trạng này thường kéo dài bao lâu, khi nào đó có thể là dấu hiệu của vấn đề nguye hiểm và khi nào người bệnh nên tới bệnh viện kiểm tra bất thường.
Mục lục
Nguyên nhân gây tê chân sau phẫu thuật
Theo ước tính, từ 17% đến 37% người trải qua tê sau phẫu thuật. Tỷ lệ này có thể cao hơn tùy thuộc vào loại phẫu thuật, thời gian phẫu thuật và các yếu tố khác.
Có ba nguyên nhân thường gặp khiến một số người cảm thấy tê sau phẫu thuật:
Do tác dụng kéo dài của thuốc tê
Sau phẫu thuật, không ít người cảm thấy tê ở một số vùng trên cơ thể. Có nhiều lý do khác nhau cho tình trạng này, nhưng một trong những nguyên nhân phổ biến là do sử dụng thuốc tê trong quá trình phẫu thuật. Thuốc này có tác dụng ức chế dẫn truyền thần kinh, dẫn đến tê bì tạm thời ở khu vực phẫu thuật. Thuốc tê giúp giảm đau và cảm giác khó chịu khi bệnh nhân được mổ. Tùy theo loại thuốc tê và kỹ thuật gây tê, tác dụng tê bì có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, thậm chí vài tuần trong một số trường hợp hiếm gặp.
Nếu người bệnh được tiêm thuốc tê vào một dây thần kinh cụ thể, cảm giác tê có thể kéo dài hơn. Đây là một cách làm giảm đau mạnh mẽ, bằng cách tiêm thuốc xung quanh dây thần kinh hoặc nhóm dây thần kinh.
Tuy nhiên, cảm giác tê sau phẫu thuật không phải lúc nào cũng là điều xấu. Người bệnh sẽ không cảm thấy đau nếu tê ở vùng đó.
Nằm lâu sau khi phẫu thuật
Trong quá trình phẫu thuật, việc nằm lâu một tư thế có thể gây áp lực lên các dây thần kinh, dẫn đến tê bì tạm thời, thường gặp ở các vị trí tì đè như tay, chân, mông. Tình trạng này thường tự khỏi: Khi kết thúc phẫu thuật và thay đổi tư thế, áp lực được giải tỏa, tê bì sẽ dần biến mất.
Tổn thương thần kinh vùng mổ
Vùng da xung quanh vết mổ thường bị tê bì sau khi phẫu thuật. Tình trạng này có thể kéo dài trong vài tháng, thậm chí lâu hơn. Nguyên nhânlà do quá trình phẫu thuật tác động đến các dây thần kinh đi qua khu vực đó, dẫn đến tổn thương tạm thời. Cảm giác tê bì sẽ dần hồi phục theo thời gian, thường là trong vài tháng sau phẫu thuật.
Tổn thương dây thần kinh ngoài vùng mổ
Trong một số ít trường hợp, việc thực hiện các thủ thuật mổ có thể gây ra rủi ro làm tổn thương hoặc đứt các dây thần kinh khác ở quanh vùng mổ, đặc biệt là trong những ca phẫu thuật phức tạp.
Các bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ, rất ý thức về nguy cơ tổn thương dây thần kinh. Một tổn thương nhỏ ở dây thần kinh mặt có thể ảnh hưởng đến khả năng cười hoặc thậm chí gây rối loạn phát âm cho bệnh nhân.
Cảm giác tê cũng có thể phát triển ngay sau phẫu thuật nếu sưng nề ảnh hưởng đến các dây thần kinh. Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn nếu bệnh nhân được bó bột hoặc băng ép chặt.
Những bộ phận nào trên cơ thể có thể bị tê sau phẫu thuật?
Sau khi phẫu thuật, người bệnh có thể cảm thấy tê ở những nơi có vết mổ vì đây là nơi các dây thần kinh có thể bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật.
Trong một số trường hợp hiếm hoi (ít hơn 1 trên 1000 người), phẫu thuật dưới gây mê toàn thân có thể gây tổn thương dây thần kinh, dẫn đến tình trạng tê. Những sự cố này thường xảy ra do sự chèn ép, kéo căng quá mức, tổn thương các bộ phận cơ thể trong quá trình phẫu thuật hoặc do thiếu máu cung cấp đến vùng đó. Các khu vực thường bị ảnh hưởng nhất trong những tình huống này là dây thần kinh khuỷu tay ở khuỷu tay và dây thần kinh chung ở cẳng chân.
Hỏi đáp: Sáng ngủ dậy bị tê chân có sao không?
Điều trị tê sau phẫu thuật như thế nào?
Thông thường, cảm giác tê, ngứa ran sẽ giảm dần và biến mất hoàn toàn trong vòng một hoặc hai ngày sau khi thuốc tê hết tác dụng.
Nếu có tổn thương dây thần kinh, việc phục hồi có thể mất nhiều thời gian hơn, từ sáu tháng đến một năm. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần đánh giá xem liệu pháp phục hồi đã hoàn tất hay chưa.
Tuy nhiên, cũng có những trường hợp đặc biệt. Một số bệnh nhân có thể cần phải điều trị thêm để lấy lại cảm giác đã mất.
Hãy tưởng tượng cảm giác tê như khi người bệnh ngồi quá lâu không đổi tư thế, chân họ có thể bị tê. Phẫu thuật làm tăng nguy cơ này vì nó liên quan đến việc sử dụng thuốc tê và có thể cần phải cắt vào cơ thể. Vì vậy, rất bình thường khi người bệnh cảm thấy tê và có cảm giác râm ran như kiến bò sau phẫu thuật trong một khoảng thời gian dài hơn.
Một số biện pháp người bệnh có thể thử tại nhà bao gồm:
- Hạn chế ăn mặn để ngăn chặn tình trạng giữ nước và sưng phù.
- Sử dụng đá để giảm viêm và sưng (nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước).
- Nâng cao tay, cánh tay, chân hoặc bắp chân lên cao hơn vùng tim khi ngồi hoặc nghỉ ngơi.
Xem thêm: 9 mẹo chữa tê chân hiệu quả tại nhà
Khi nào cần phải khám gấp?
Tê sau phẫu thuật có thể là một tình trạng nghiêm trọng và cần được xử lý ngay lập tức nếu:
- Đại tiện, tiểu tiện không tự chủ
- Không thể nói.
- Không thể đi lại.
- Thấy hoặc các biểu cảm trên gương mặt trở nên khó khăn, hoặc cơ mặt bị chùng xuống, đặc biệt là ở một bên.
- Cảm thấy yếu cơ bắp nghiêm trọng.
- Cảm thấy tê mạnh dưới vùng mổ sau phẫu thuật ở lưng hoặc cột sống.
Hỏi đáp: Tê chân như kim châm có phải dấu hiệu của bệnh?
Kết luận:
Tê và ngừa râm ran có thể được coi là các tác dụng phụ tự nhiên sau phẫu thuật. Chúng có thể xuất hiện do ảnh hưởng của thuốc tê, nằm quá lâu trong quá trình phẫu thuật, hoặc do các dây thần kinh bị kích thích.
Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng tê chỉ kéo dài một hoặc hai ngày sau phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu cảm giác tê không biến mất và gặp phải các dấu hiệu trên, người bệnh cần đi khám ngay lập tức.
