9 Bài thuốc chữa tê tay chân hiệu quả từng trường hợp

Tê tay chân là một triệu chứng phổ biến, thường gặp trong nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau và có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân. Trong y học cổ truyền, việc điều trị tê tay chân không chỉ nhằm giảm triệu chứng mà còn hướng đến việc cân bằng và phục hồi sự lưu thông khí huyết trong cơ thể. Dưới đây là 9 bài thuốcchữa tê tay chân hiệu quả với từng trường hợp khác nhau.

Chứng tê bì tay chân trong y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, chứng tê bì tay chân thường được liên kết với sự suy giảm sức khỏe và sức đề kháng của cơ thể, khiến người bệnh dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như gió (phong), lạnh (hàn), và ẩm thấp (thấp). Điều này gây ra sự ứ trệ trong kinh mạch và làm cho khí huyết lưu thông kém, dẫn đến các triệu chứng như tê mỏi, lạnh chân tay, tê buốt, co mỏi, đau nhức các khớp, vai gáy và lưng gối.

Theo quan điểm của y học cổ truyền, cơ thể con người là một chỉnh thể hữu cơ, với ngũ tạng (Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận) làm trung tâm, được bao phủ thông suốt bởi mạng lưới hệ thống kinh lạc. Khí huyết là cơ sở vật chất và động lực cho mọi hoạt động của cơ thể. Khi khí huyết không lưu thông tốt, nó có thể gây ra tình trạng tê bì.

Để điều trị chứng tê bì tay chân, y học cổ truyền thường sử dụng các phương pháp như điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng các bài thuốc từ thảo dược, và áp dụng các kỹ thuật như châm cứu, bấm huyệt để cải thiện sự lưu thông của khí huyết và giảm bớt các triệu chứng.

Đông y chia chứng tê bì chân tay thành nhiều thể bệnh khác nhau và mỗi thể bệnh sẽ có bài thuốc điều trị đặc hiệu riêng.

Để rõ hơn hãy cùng tìm hiểu các bài thuốc chữa tê tay chân ở mục tiếp theo.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Chân hay bị tê mất cảm giác nguy hiểm không, là bệnh gì?

Bài thuốc chữa tê tay chân – từng trường hợp cụ thể

Với các trường hợp khác nhau sẽ có bài thuốc chữa tê tay tê chân khác nhau. Cần phải xác định đúng nguyên nhân với các triệu chứng đi kèm để rõ. Cụ thể:

1. Bài thuốc chữa tê tay chân do thể can huyết hư

Tình trạng tê bì ở chân tay do huyết hư trong cơ thể gây ra thường biểu hiện qua các dấu hiệu như cơ gân co rút, khó khăn trong việc duỗi thẳng, cảm giác tê cứng ở các đầu ngón, và sự phát triển không đầy đủ của móng. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể trải qua các triệu chứng khác như chóng mặt, nhìn mờ, cảm giác đau nhức, và giấc ngủ không sâu. Đối với phụ nữ, một trong những biểu hiện của tình trạng này là lượng kinh nguyệt giảm sút.

Cần áp dụng pháp trị dưỡng huyết nhu can với bài thuốc Bổ can than. Thông tin về bài thuốc cụ thể như sau:

Bài thuốc Bổ can than:

• Quy đầu, mộc qua, kỷ tử, tục đoạn, tang ký sinh và ngưu tất mỗi vị 12g
• Kê huyết đằng, bạch thược và táo nhân mỗi vị 16g
• Mạch môn 10g, thục địa 20g, xuyên khung 8g và trích thảo 6g

Thực hiện:

Thực hiện sắc thuốc như bình thường. Cụ thể:

• Rửa sạch tất cả các vị thuốc. rồi cho vào ấm cùng với1.5 lít nước.
• Sắc trên lửa nhỏ trong khoảng45 phút.
• Lọc bỏ bã, chia nước thuốc thành 3 phần để uống mỗi ngày.
• Sắc và uống một thang thuốc mỗi ngày một cách đều đặn.

2. Bài thuốc chữa tê tay chân do thể khí huyết hư

Khi cả khí và huyết đều suy yếu, cơ thể không còn giữ được sự cân bằng, dễ dàng bị các yếu tố bên ngoài tác động và cản trở sự lưu thông khí huyết, là một trong những nguyên nhân chính gây ra chứng tê bì ở chân tay.

Những biểu hiện thường gặp của tình trạng này bao gồm cảm giác tê cứng, đau nhức, yếu lực và mất cảm giác. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể xuất hiện các triệu chứng khác như cơ thể gầy yếu, không chịu nổi gió lạnh, cảm thấy mệt mỏi, lo lắng, thở ngắn và dễ bị cảm lạnh.

Để điều trị, phương pháp “phù chính khu tà thự dự hoàn” được áp dụng với bài thuốc sau đây:

Đơn thuốc:

• Táo, hoài sơn và bạch truật mỗi vị 12g
• Bạch chỉ, bạch thược, bạch linh, mạch môn, sài hồ, quy đầu và thần khúc mỗi vị 10g
• Phòng phong và biển đậu mỗi vị 8g
• Can khương và quế chi mỗi vị 4g

Thực hiện:

Thực hiện đun sắc như bình thường

3. Bài thuốc chữa tê tay chân do thể đàm thấp trở lạc

Chứng tê bì ở chân tay thường gặp ở người lớn tuổi, liên quan đến sự tích tụ của đàm thấp. Các triệu chứng điển hình bao gồm cảm giác đau và tê ở chân tay, cổ và vai, cơ bụng mềm và tiêu hóa không ổn định. Người có cân nặng cao, đặc biệt là béo phì, thường có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Bài thuốc Nhị truật thang có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị hiệu quả.

Bài thuốc Nhị truật thang:

• Bạch truật, nam tinh, hương phụ, hoàng cầm, trần bì, khương hoạt và uy linh tiên mỗi vị từ 1.5 – 2g
• Phục linh và xương truật mỗi vị 1.5 – 3
• Cam thảo 1 – 1.5g
• Bán hạ 1 – 2g
• Sinh khương 0.6 – 1g.

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

4. Bài thuốc chữa tê tay do thể khí hư ma mộc

Các biểu hiện chính của tình trạng tê bì chân tay do khí hư gây ra bao gồm việc chân tay trở nên tê cứng, đặc biệt là trong tư thế co người. Bệnh nhân cũng thường xuyên gặp phải các vấn đề như khó thở, chán ăn, thiếu hứng thú trong giao tiếp, giọng nói yếu ớt, nước tiểu có màu nhạt, phân mềm, lưỡi nhợt nhạt và mạch đập yếu.

Việc kiểm soát liều lượng các vị thuốc là cần thiết trong mỗi bài thuốc. Đối với phương pháp điều trị, việc bổ sung khí huyết là quan trọng. Bài thuốc “Tứ quân tử thang gia vị” có thể được sử dụng trong trường hợp này.

Bài thuốc “Tứ quân tử thang” gia giảm:

• Phục linh: 20g
• Chích cam thảo: 10g
• Phòng phong, hoàng kỳ và bạch truật: mỗi loại 15g
• Quế chi, tang chi và nhân sâm: mỗi loại 5g

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

5. Bài thuốc chữa tê tay do thể phong tà nhập lạc

Trong y học cổ truyền, chứng tê bì chân tay do phong tà gây ra thường biểu hiện qua nhiều dấu hiệu đặc thù. Cảm giác tê bì không chỉ xuất hiện ở chân tay mà còn có thể lan tới một nửa khuôn mặt. Thỉnh thoảng, người bệnh có thể gặp phải tình trạng méo miệng và khó nói.

Trong các trường hợp nghiêm trọng, có thể xuất hiện triệu chứng chảy nước miếng, cảm giác lạnh run, sốt cao, mạch to và lưỡi có rêu trắng. Điều trị cần theo hướng giải phóng biểu hiện và thông suốt các kinh lạc. Bài thuốc Quân chính tán có thể được điều chỉnh và áp dụng để phù hợp với tình trạng này.

Bài thuốc Quân chính tán gia giảm:

• Khương hoạt, phòng phong và độc hoạt: mỗi loại 15g
• Thương nhĩ tử: 12g
• Bạch phụ tử: 10g
• Cam thảo: 3g
• Thiên ma, toàn yết và khương trùng: mỗi loại 5g.

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

6. Bài thuốc chữa tê tay do thể khí trệ ma mộc

Trong trường hợp này, người mắc bệnh thường cảm thấy chân tay của mình trở nên nặng trĩu. Cảm giác tê bì này thường giảm bớt khi có những hoạt động vận động nhẹ nhàng. Đồng thời, họ cũng có thể trải qua cảm giác đầy hơi và tức ngực, mạch đập chậm rãi, thường xuyên thở dài và lưỡi có rêu trắng mỏng. Tình trạng này thường gặp hơn ở phụ nữ so với nam giới. Điều trị cần tập trung vào việc thông thoáng kinh lạc, giải tỏa căng thẳng và nuôi dưỡng cơ bắp. Bài thuốc Tiêu giao tán có thể được sử dụng trong việc điều trị.

Bài thuốc Tiêu giao tán:

• Bạch thược: 15g
• Phục linh: 12g
• Tang ký sinh, sài hồ và bạch truật: mỗi loại 10g
• Đương quy và nhân sâm: mỗi loại 5g
• Cam thảo và thông thảo: mỗi loại 3g

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

7. Bài thuốc chữa tê tay do thể huyết hư ma mộc

Các biểu hiện chủ yếu của tình trạng này bao gồm cảm giác co cứng ở chân tay, tê bì toàn thân, cơ vai và lưng cũng bị ảnh hưởng. Người mắc bệnh thường gặp các vấn đề như mờ mắt, hoa mắt, khuôn mặt và môi tái nhợt, lưỡi nhợt nhạt, và mạch đập yếu. Điều trị theo Đông y cho tình trạng này thường bao gồm việc sử dụng các bài thuốc có thể sắc uống, nhằm bổ huyết và tạo tinh khí. Một trong những bài thuốc có thể được sử dụng là Tứ vật thang.

Bài thuốc Tứ vật thang:

• Tang ký sinh, ngưu tất và độc hoạt: mỗi loại 12g.
• Đương quy, xuyên khung, xích thược và bạch thược: mỗi loại 15g.
• Thục địa: 20g.

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

8. Bài thuốc chữa tê tay do thể huyết ứ trở lạc

Trong y học cổ truyền, thể bệnh huyết ứ trở lạc thường gây ra các triệu chứng như tê bì ở chân tay và môi miệng có màu xanh tím. Người bệnh cũng có thể thấy cơ thể mệt mỏi, lưỡi tím đậm, xuất hiện các dấu hiệu của huyết ứ và mạch đập chậm. Điều trị đòi hỏi việc kích thích hoạt huyết và giải quyết tình trạng ứ huyết.

Bài thuốc “Tứ vật đào hồng gia giảm” có thể được sử dụng để phù hợp với phương pháp điều trị này.

Bài thuốc “Tứ vật đào hồng gia giảm”:

• Kê huyết tất: 20g
• Sinh địa: 15g
• Xích thược và lạc thạch thất: mỗi vị 12g
• Đương quy và đào nhân: mỗi vị 10g
• Hồng hoa và xuyên khung: mỗi vị 5g

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

9. Bài thuốc chữa tê tay do thể thấp đàm trở lạc

Trong trường hợp của chứng thấp đàm trở lạc, bệnh nhân không chỉ trải qua cảm giác tê bì ở chân tay mà còn phải đối mặt với nhiều triệu chứng phức tạp khác. Các triệu chứng này bao gồm cảm giác nặng nề ở tứ chi, cảm giác đầu nặng không khác gì đeo một vật nặng, cùng với các biểu hiện như buồn nôn, ói mửa, lưỡi có rêu trắng và dày, và mạch đập nhanh. Đông y cho rằng tình trạng này thường gặp ở những người có cân nặng cao.

Điều trị cho tình trạng này đòi hỏi việc áp dụng các phương pháp như tuyên hóa đàm, lợi thấp, thông lạc và dưỡng huyết. Một trong những phương pháp có thể được sử dụng là bài thuốc Đạo đàm thang với sự điều chỉnh gia giảm cần thiết.

Đơn thuốc:

• Chỉ thực và phục linh: mỗi loại 12g
• Chế nam tinh, thiên ma và bán hạ: mỗi loại 10g
• Trần bì và ý dĩ nhân: mỗi loại 15g

Cách dùng:

Thực hiện đun sắc như bình thường.

☛ Tham khảo thêm: Bị tê chân ngâm gì cho nhanh khỏi?

Lưu ý khi áp dụng các bài thuốc chữa tê tay chân

Khi áp dụng các bài thuốc chữa tê tay chân, bạn cần lưu ý những điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Tìm hiểu nguyên nhân của bệnh: Tê tay chân có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Hãy tìm hiểu rõ nguyên nhân để có phương pháp điều trị phù hợp.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi áp dụng bất kỳ bài thuốc nào, đặc biệt là các bài thuốc từ Đông y, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế
• Chú ý đến liều lượng: Đảm bảo sử dụng đúng liều lượng các vị thuốc theo hướng dẫn để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
• Kiểm tra phản ứng dị ứng: Một số người có thể có phản ứng dị ứng với các thành phần của bài thuốc. Hãy thử nghiệm một lượng nhỏ trước khi sử dụng đầy đủ.
• Theo dõi phản ứng của cơ thể: Khi bắt đầu sử dụng bài thuốc, hãy theo dõi cơ thể để phát hiện bất kỳ phản ứng bất thường nào và ngừng sử dụng nếu cần thiết.
• Kết hợp lối sống lành mạnh: Kết hợp việc sử dụng thuốc với việc duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và tránh các thói quen xấu như hút thuốc lá và uống rượu.
• Kết hợp cùng  xoa bóp bấm huyệt và châm cứu (☛ Tham khảo thêm về Châm cứu trị tê chân)
• Không tự ý thay đổi bài thuốc: Không nên tự ý thay đổi thành phần hoặc liều lượng của bài thuốc mà không có sự đồng ý của bác sỹ chuyên môn.
• Kiên nhẫn: Việc điều trị tê tay chân có thể mất thời gian. Hãy kiên nhẫn và tuân thủ theo liệu trình điều trị.

Nhớ rằng, mỗi người có thể phản ứng khác nhau với các bài thuốc, vì vậy việc theo dõi và điều chỉnh phương pháp điều trị theo tình trạng cụ thể của bạn là rất quan trọng. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn.

Lưu ý thông tin bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ bài thuốc nào để đảm bảo an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.