[Giải đáp] Bị chuột rút bắp chân khi ngủ phải làm sao?

Chuột rút bắp chân có thể kèm theo cảm giác nhức nhối, đau đớn làm gián đoạn giấc ngủ của bạn. Vậy bị chuột rút bắp chân khi ngủ phải làm sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc trên.

1. Bị chuột rút bắp chân khi ngủ phải làm sao?

Bài viết đăng trên Hiệp hội Bác sĩ gia đình (AAFP) năm 2012 cho biết chưa có biện pháp điều trị nào được chứng minh mang lại hiệu quả dứt điểm và an toàn đối với chứng chuột rút bắp chân. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể áp dụng một số phương pháp sau để khắc phục tạm thời ngay tại thời điểm chuột rút xảy ra.

1.1. Massage bắp chân

Massage bắp chân giúp giảm căng cơ, thúc đẩy tuần hoàn máu, mang lại cảm giác thư giãn và đẩy lùi tình trạng chuột rút. Dưới đây là một số bước massage đơn giản mà bạn có thể tham khảo và áp dụng:

• Bước 1: Lựa chọn tư thế ngồi thoải mái nhất, sau đó xoa dầu nóng ở vùng bắp chân để tăng hiệu quả.
• Bước 2: Sử dụng 10 đầu ngón tay ấn sâu vào bắp chân trong khoảng 2 – 3 phút.
• Bước 3: Áp lòng bàn tay vào bắp chân, di chuyển theo kiểu xoay tròn từ bắp chân lên đầu gối với cường độ từ nhẹ đến mạnh.
• Bước 4: Đan hai bàn tay vào nhau và miết bắp chân từ dưới đi lên.
• Bước 5: Bấm một số huyệt từ cổ chân đến sau đầu gối như: huyệt Thừa Sơn, huyệt Dương Lăng Tuyền, huyệt Ủy Trung… Nếu bạn không biết chính xác vị trí các huyệt đạo thì có thể tham khảo ý kiến bác sĩ y học cổ truyền để được hướng dẫn.

1.2. Kéo giãn chân

Kéo giãn các cơ ở bắp chân là một cách làm giảm và ngăn chặn tình trạng co thắt xảy ra. Bạn có thể tham khảo một số bước kéo giãn chân đẩy lùi chuột rút dưới đây:

Cách 1:

• Bước 1: Nằm trên giường, chân duỗi thẳng.
• Bước 2: Dùng khăn tắm, dây hoặc thắt lưng vòng qua lòng bàn chân, rồi kéo nhẹ để các đầu ngón chân hướng về cơ thể.
• Bước 3: Giữ nguyên tư thế, hoặc bạn có thể giữ trong 1 – 2 phút rồi thả ra và lặp lại đến khi hết chuột rút.

Cách 2:

• Bước 1: Đứng thẳng người, đầu gối hơi gập, dồn trọng lượng cơ thể lên chân bị chuột rút.
• Bước 2: Kiễng chân trong khoảng 4 – 5 giây.
• Bước 3: Chân không bị chuột rút bước về phía trước, chân bị chuột rút cần giữ thẳng.
• Bước 4: Giữ nguyên tư thế trên cho đến khi hết chuột rút.

1.3. Chườm nóng

Bạn có thể dùng túi nhiệt hoặc khăn ấm, đắp lên bắp chân, lặp đi lặp lại nhiều lần đến khi chuột rút thuyên giảm. Đây là cách làm giảm co cứng cơ, đẩy mạnh quá trình lưu thông máu, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu.

Một số lưu ý khi thực hiện chườm nóng lên bắp chân:

• Phương pháp này chống chỉ định khi vị trí chườm mới bị chấn thương, đang sung huyết, xuất hiện ổ viêm có mủ…
• Không tác động nhiệt trực tiếp lên da để tránh bị bỏng, khiến vết thương trầm trọng hơn.
• Không dán miếng nhiệt trong lúc ngủ để tránh tiếp xúc quá lâu có thể gây bỏng da.

1.4. Đi bộ bằng gót chân

Đi bộ bằng gót chân giúp kéo căng cơ ở bắp chân, khắc phục tình trạng co cứng gây chuột rút. Phương pháp này được thực hiện vô cùng đơn giản:

• Bước 1: Đứng thẳng người, hạ gót chân phải về phía trước thay vì hạ toàn bộ bàn chân như bình thường.
• Bước 2: Giữ trung tâm của cơ thể ở gót chân phải, tiếp tục bước chân trái lên bằng gót chân.
• Bước 3: Liên tục lặp lại các bước trên đến khi hết chuột rút.

2. Thuốc trị chuột rút ban đêm

Thật không may, không có loại thuốc hoặc thuốc tiêm nào có thể làm dịu cơn chuột rút ở chân ngay lập tức khi nó đang xảy ra.

Có một số loại thuốc dưới đây có thể được sử dụng để giảm bớt cơn đau hoặc làm giãn cơ chuột rút trong một số trường hợp – cần có tư vấn và chỉ định của bác sĩ.

• Thuốc giảm đau Paracetamol.
• Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID): thường dùng nhất là Ibuprofen.
• Thuốc chẹn kênh canxi: Diltiazem, Verapamil.
• Thuốc giãn cơ: Orphenadrine
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Nortriptyline
• Thuốc bổ sung Vitamin B12.

Trước đây, Quinine được khuyến cáo mang lại hiệu quả điều trị chứng chuột rút ở chân về đêm. Tuy nhiên, vào năm 2010, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra cảnh báo về nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng đe dọa tính mạng có thể xuất hiện khi dùng Quinine như: rối loạn nhịp tim, chứng cinchonism (biểu hiện là đau đầu, ù tai, chóng mặt), hội chứng urê tan huyết, giảm tiểu cầu và phản ứng quá mẫn. Vì vậy, ngày nay Quinine không còn là sự lựa chọn phù hợp cho những đối tượng bị chuột rút bắp chân khi ngủ.

3. Cách ngăn ngừa bị chuột rút bắp chân khi ngủ

3.1. Tập thể dục đều đặn

Các bài tập thể thao tác động lên bắp chân giúp cơ tại vị trí này được kéo căng, thư giãn, hạn chế tình trạng co cứng gây chuột rút. Ngoài ra, việc luyện tập giúp tăng sức bền và chất lượng của cơ xương khớp. Một số bài tập cho người thường bị chuột rút bắp chân khi ngủ là: đi bộ, đạp xe, yoga (tư thế chiến binh, tư thế chim bồ câu, tư thế đầu sát gối…)…

Bạn nên thực hiện các bài tập đều đặn mỗi ngày, có thể luyện tập nhẹ nhàng ngay trước khi đi ngủ.

Lưu ý:

• Cần căng cơ trước và sau khi luyện tập để hạn chế chấn thương và tránh co cứng cơ.
• Tập luyện vừa sức, vì nếu cơ bắp bị căng thẳng do sử dụng trong thời gian quá dài hoặc do thực hiện các bài tập quá khó sẽ gây tác dụng ngược, bị căng cứng dẫn đến chuột rút.

3.2. Bổ sung đủ nước, chất điện giải

Khi thực hiện các hoạt động hàng ngày hoặc khi tập thể dục, cơ thể bạn sẽ đổ mồ hôi để giải phóng nhiệt dư thừa, đồng thời đào thải chất điện giải, làm tăng nguy cơ mất nước. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến chuột rút bắp chân.

Để ngăn ngừa tình trạng này xảy ra, bạn nên lưu ý những vấn đề sau:

• Nghỉ ngơi ở khu vực mát mẻ, có bóng râm, thoáng khí nếu đang làm việc hoặc tập luyện ngoài trời.
• Uống nhiều nước ngay cả khi không khát, lý tưởng nhất là nước lọc hoặc thức uống giàu chất điện giải như: đồ uống thể thao, gói chất điện giải hòa tan trong nước và các loại nước ép trái cây tự nhiên.

Ngoài ra, bạn nên hạn chế sử dụng thức uống có cồn. Theo nghiên cứu được đăng trên tạp chí Annals of Family Medicine năm 2018, thức uống có cồn có thể là nguyên nhân làm tổn thương các sợi cơ gây nên chứng chuột rút.

Bên cạnh đó, cơ thể thiếu hụt một số chất dinh dưỡng cũng là nguyên nhân gây ra chuột rút thường xuyên. Bạn có thể đọc nội dung chi tiết trong bài viết sau: Hay bị chuột rút – có thể do thiếu những chất dinh dưỡng này.

3.3. Chọn giày dép phù hợp

Giày dép quá chật hoặc chất lượng kém không nâng đỡ tốt chân bạn trong quá trình di chuyển hoặc luyện tập thể thao hàng ngày. Đây có thể là nguyên nhân làm trầm trọng thêm các vấn đề về dây thần kinh và cơ ở bàn chân, bắp chân gây đau nhức, tê bì, chuột rút. Vì vậy, bạn nên đầu tư cho mình một đôi giày hoặc dép được làm từ chất liệu tốt, vừa với bàn chân của mình để bảo vệ chân mỗi ngày.

Tìm hiểu thêm: Bị suy giãn tĩnh mạch chân nên đi giày dép loại nào?

3.4. Chọn giường ngủ thoải mái

Giường ngủ quá chật khiến tư thế ngủ không thoải mái là một trong những nguyên nhân gây co cứng cơ, giảm lưu thông máu, dẫn đến chuột rút bắp chân và đau nhức cơ thể. Vì vậy, bạn nên chọn kích thước giường ngủ phù hợp cho phép bạn duỗi thẳng chân trong khi ngủ.

4. Một số câu hỏi thường gặp về chuột rút bắp chân khi ngủ

4.1. Làm sao để biết chuột rút bắp chân sắp xảy ra?

Hiện nay, không có cách nào để biết trước thời điểm chuột rút bắp chân xảy ra. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ chuột rút bắp chân vào ban đêm mà bạn cần đề phòng như: sử dụng nhiều rượu bia, luyện tập thể thao quá sức, phải đứng liên tục trong thời gian dài, mất nước và không bổ sung nước kịp thời, phụ nữ mang thai, đang sử dụng một số loại thuốc như:

• Thuốc tránh thai.
• Thuốc lợi tiểu.
• Albuterol: Thuốc giãn phế quản thường được dùng cho bệnh nhân hen suyễn.
• Naproxen: Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID) thường được dùng để trị viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp…
• Zolpidem: Thuốc an thần gây ngủ dẫn xuất imidazopyridin.
• Clonazepam: Thuốc an thần thuộc nhóm benzodiazepin.
• Nhóm thuốc statin: Thuốc thường được dùng cho bệnh nhân có cholesterol trong máu cao.

Ngoài ra, người mắc các bệnh lý sau cũng có thể bị chuột rút bắp chân khi ngủ: suy giãn tĩnh mạch chi dưới, bệnh mạch máu, đái tháo đường, bệnh Addison, bệnh Parkinson, suy thận, xơ gan, các vấn đề liên quan đến tuyến giáp…

4.2. Sự khác nhau giữa chuột rút bắp chân và chứng chân không yên?

Chuột rút ở chân về đêm và chứng chân không yên đều là những rối loạn liên quan đến cảm giác khó chịu ở chân. Hai triệu chứng này gần tương tự nhau, nhưng vẫn có một số điểm khác biệt như sau:

Chuột rút bắp chân khi ngủ:

• Xuất hiện triệu chứng chuột rút ở bắp chân, có thể kèm theo cảm giác đau nhức kéo dài dưới 10 phút.
• Gián đoạn giấc ngủ, cảm thấy khó chịu khi chìm vào giấc ngủ.
• Chuột rút có thể thuyên giảm sau khi massage, kéo giãn chân, đi bộ bằng gót chân.

Chứng chân không yên:

• Cảm giác khó chịu hoặc đau ở chân trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm, thôi thúc bạn di chuyển chân.
• Giảm đau hơn khi đứng lên vươn vai hoặc đi bộ, đau nhức khó chịu trở lại khi nghỉ ngơi.

4.3. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng chuột rút bắp chân vào ban đêm thì có lẽ bạn nên nghi ngờ rằng cơ thể đang gặp vấn đề bất thường nào đó, nhất là khi thời gian mỗi lần bị chuột rút dài hơn (có thể tới 10 phút) và kèm theo các triệu chứng khác.

Một bệnh lý được xác định trên lâm sàng cần dựa vào các biểu hiện đi kèm. Chẳng hạn như:

• Tình trạng chuột rút bắp chân, sưng phù chân, đau nhức chân, nặng chân, tê mỏi chân, chân nổi gân thường là dấu hiệu của suy giãn tĩnh mạch.
• Tình trạng chuột rút chân, khó ngủ vì mỏi chân đi kèm với triệu chứng yếu cơ, khó khăn khi đi bộ, mạch nhanh chậm bất thường, hay mất thân thăng bằng, nhức nhối như bị điện giật khi bị kích thích vùng da… là biểu hiện của bệnh thần kinh ngoại vi.
• …

Nói tóm lại, khi thấy các triệu chứng bất thường và có xu hướng trầm trọng hơn theo thời gian thì bạn nên có kế hoạch đi thăm khám sớm để kiểm tra sức khỏe, phát hiện vấn đề và điều trị kịp thời.

4. Chuột rút bắp chân khi ngủ có phẫu thuật được không?

Hiện nay, phẫu thuật không được khuyến khích như một cách để chữa chuột rút bắp chân khi ngủ.