Nhức chân từ đầu gối trở xuống là triệu chứng mà hầu hết mỗi người đều phải trải qua ít nhất một lần trong đời. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Làm thế nào để khắc phục nhức chân từ đầu gối trở xuống? Mời bạn cùng Dulcit tìm hiểu những thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây!
1. Nhức chân từ đầu gối trở xuống do đâu?
1.1. Chấn thương
Chấn thương do nhiều nguyên nhân như: tai nạn giao thông. rủi ro trong quá trình làm việc hoặc chơi thể thao… các thành phần ở đầu gối như: xương, dây chằng, sụn… có thể bị tác động mạnh và tổn thương nghiêm trọng. Những chấn thương thường gặp nhất bao gồm:
Rách sụn chêm: Sụn chêm nằm giữa đầu xương chày và xương đùi, được ví như một “miếng đệm” nhận lực giúp bảo vệ đầu gối khi có va đập. Khi bị rách sụn chêm, các triệu chứng sau có thể xảy ra: đau nhức chân từ đầu gối trở xuống, cứng khớp, vận động khó khăn, có tiếng lục cục khi di chuyển.
Rách dây chằng chéo trước (ACL): Chấn thương này thường gặp ở vận động viên chạy bộ, người chơi bóng đá, bóng rổ hoặc các bộ môn thể thao đòi hỏi thay đổi hướng đột ngột. Người bị rách dây chằng chéo trước sẽ cảm thấy đau nhức đầu gối, khớp gối mất vững dẫn tới nguy cơ té ngã trong sinh hoạt hàng ngày.
Trật khớp gối: Đây là chấn thương rất nặng và hiếm gặp do các thành phần của khớp gối được liên kết vững chắc bởi hệ thống dây chằng, gân cơ, bao khớp phức tạp. Người bị trật khớp gối sẽ cảm thấy rất đau, không thể tự vận động mà buộc phải có sự trợ giúp để di chuyển.
1.2. Thiếu dinh dưỡng
Nếu áp dụng một chế độ dinh dưỡng không khoa học, các thành phần của khớp gối sẽ yếu dần. Từ đó, đầu gối trở nên kém linh hoạt, di chuyển khó khăn, dễ chấn thương khi vận động và luyện tập thể thao.
Một số hoạt chất thiết yếu cần cung cấp đủ để xương khớp luôn khỏe mạnh:
➤ Protein: Protein có nhiều trong thịt, cá, ngũ cốc, các loại hạt… là thành phần cấu tạo chính của xương. Nếu cung cấp đủ lượng protein, quá trình tái tạo xương được đẩy mạnh, nhanh chóng cải thiện các tổn thương vùng đầu gối.
➤ Canxi: Canxi là khoáng chất thiết yếu giúp xương chắc khỏe, khắc phục những vết nứt, gãy và phòng ngừa tình trạng loãng xương. Canxi được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm sau: sữa, sữa chua, phô mai, đậu nành…
➤ Vitamin D: Vitamin D đóng vai trò quan trọng giúp cơ thể tiếp nhận và sử dụng canxi, hình thành nên khung xương hoặc sửa chữa những tổn thương. Bạn có thể tiếp nhận vitamin D bằng cách tắm nắng hoặc bổ sung thực phẩm như: lòng đỏ trứng, các loại cá béo…
➤ Vitamin C: Vitamin C là hoạt chất thiết yếu giúp cơ thể tổng hợp collagen, cải thiện chất lượng của dây chằng và sụn khớp. Ngoài ra, vitamin C còn là chất chống oxy hóa ngăn ngừa tình trạng thoái hóa xương khớp, hạn chế hình thành gai xương gây đau nhức và giảm khả năng vận động. Thực phẩm chứa nhiều vitamin C bao gồm: cam, quýt, cà chua, kiwi, rau xanh…
1.3. Béo phì
Khi trọng lượng cơ thể vượt ngoài mức cho phép, hệ thống xương khớp vùng đầu gối phải chịu nhiều áp lực hơn gây đau nhức triền miên. Ngoài ra, béo phì còn là căn nguyên của nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe như: suy giãn tĩnh mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ…
Đọc thêm: Mối liên hệ giữa béo phì và suy giãn tĩnh mạch chân
1.4. Suy giãn tĩnh mạch chi dưới
Suy giãn tĩnh mạch chi dưới là tình trạng tĩnh mạch bị biến dạng, xoắn, sưng hoặc phình to ra. Nguyên nhân chủ yếu là do các van một chiều bị tổn thương hoặc thành mạch suy yếu khiến máu lưu thông khó khăn và dễ bị tắc nghẽn.
Một số dấu hiệu điển hình của bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới:
- Đau nhức: Cơn đau thường xuất hiện từ đầu gối trở xuống, đặc biệt là vùng bắp chân, trở nên nghiêm trọng hơn khi đứng lâu hoặc sau khi hoạt động thể chất. Đau nhiều về chiều tối kèm theo cảm giác mệt mỏi, nặng nề như đeo vật gì đó ở chân.
- Nổi tĩnh mạch: Các búi tĩnh mạch biến dạng, phình to và nổi lên dưới da thành từng đám ở bắp chân, ngoằn ngoèo giống như mạng nhện hoặc các tia máu nhỏ li ti màu xanh và tím. Triệu chứng này có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường, đặc biệt là khi đứng.
- Sưng phù: Mắt cá chân, bàn chân, bắp chân có thể sưng phù khiến người bệnh cảm giác một chân to, một chân nhỏ. Nếu ấn vào mu bàn chân, bạn sẽ thấy vết lõm xuất hiện và mất nhiều thời gian để trở về trạng thái bình thường.
- Chuột rút: Chuột rút chân thường xuất hiện vào ban đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
- Ngứa: Vùng da bị giãn tĩnh mạch có thể châm chích, ngứa ngáy, khó chịu.
- Đổi màu da và loét: Đây là triệu chứng xảy ra khi bệnh suy giãn tĩnh mạch đã chuyển biến sang mức độ nặng nhất. Những vết màu nâu (chàm da) hoặc những vết lở loét khó lành, chảy dịch trong hoặc dịch vàng thường xuất hiện ở mắt cá chân hoặc ống quyển do vùng da thiếu dinh dưỡng kèm ứ đọng chất dơ lâu ngày gây viêm nhiễm.
Hỏi đáp: Bị giãn tĩnh mạch nhẹ có cần điều trị không?
1.5. Viêm bao hoạt dịch
Bao hoạt dịch nằm giữa xương và các bộ phận khác bao gồm gân, da, dây chằng… được ví như một lớp đệm làm giảm ma sát, giúp đầu gối hoạt động linh hoạt hơn. Khi bị chấn thương, vận động cường độ cao, nhiễm khuẩn, thoái hóa do tuổi tác, bị thấp khớp, bệnh gout, viêm khớp dạng thấp… bao hoạt dịch bị tác động mạnh, tổn thương dẫn đến viêm nhiễm.
Khi bị viêm bao hoạt dịch vùng đầu gối, bạn có thể dễ dàng nhận thấy những triệu chứng đặc trưng như: sưng tấy, đỏ, đau nhức khi ấn vào hoặc di chuyển, cứng khớp, ứ dịch hoặc tràn dịch khớp…
Bệnh lý không đe dọa đến tính mạng, nhưng có xu hướng tái phát nhiều lần sau khi đã điều trị làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
1.6. Thoái hoá khớp gối
Thoái hóa khớp là căn bệnh mạn tính có đặc điểm là sụn khớp bị nứt và bào mòn. Dịch bôi trơn tiết ra ít, đồng thời dây chằng dày lên và căng cứng. Cơ xung quanh yếu đi và ít hỗ trợ hơn. Khớp gối có thể bị biến dạng bao gồm phì đại xương, hình thành gai xương ở rìa khớp.
Trong giai đoạn đầu, bệnh lý không có dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Triệu chứng xuất hiện đầu tiên và phổ biến nhất là đau nhức sâu bên trong. Cơn đau tập trung chủ yếu ở vùng đầu gối và lan dần xuống chân, trở nên nghiêm trọng hơn khi hoạt động và giảm dần khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, người bệnh có thể bị cứng khớp vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, nghe tiếng lạo xạo ở đầu gối trong quá trình hoạt động.
Những yếu tố nguy cơ gây khởi phát thoái hóa khớp thường gặp nhất là béo phì và chấn thương cơ học làm tổn thương các mô.
1.7. Bệnh gout
Bệnh gout là tình trạng rối loạn do tăng acid uric trong máu, dẫn đến sự kết tủa tinh thể urat trong và xung quanh các khớp xương. Từ đó, người bệnh có thể bị viêm khớp cấp tính hoặc mãn tính tái phát. Bệnh gout thường xảy ra ở khớp gối, khớp bàn ngón chân cái, mắt cá chân, cổ tay…
Bệnh gout cấp thường bắt đầu bằng những cơn đau đột ngột và dữ dội trong vài giờ, kèm các triệu chứng khác như: sưng, nóng. Bạn có thể nhìn thấy bằng mắt thường da quanh khớp căng bóng, chuyển màu đỏ hoặc hơi tím. Nếu không có phương án điều trị phù hợp, cơn đau có thể xảy ra ở nhiều khớp cùng lúc, trong thời gian dài lên đến vài tuần và bộc phát hàng năm. Ngoài ra, người bệnh quan sát được bằng mắt thường các hạt tophi màu trắng hoặc vàng, đơn độc hoặc tập trung nhiều hạt ở các vị trí khác nhau như: ngón tay, bàn tay, bàn chân, xung quanh gân Achille…
Bệnh gout dẫn đến nhiều biến chứng như: sỏi tiết niệu (sỏi acid uric hoặc sỏi canxi oxalat), nhiễm trùng và tắc nghẽn thận, biến dạng khớp, mất chức năng hoạt động ở chân, tàn phế…
Đọc thêm: Đau nhức lòng bàn chân là bị gì?
2. Cách giảm nhức chân từ đầu gối trở xuống
2.1. Tác dụng nhiệt
Người bị nhức chân từ đầu gối trở xuống có thể lựa chọn chườm nóng, chườm lạnh tùy vào từng trường hợp và các dấu hiệu đi kèm như sưng, nóng, đỏ…
➤ Chườm lạnh: Chườm lạnh thường được áp dụng với những chấn thương mới xảy ra trong vòng 24 – 48 giờ đầu, giúp giảm đau, sưng, viêm vô cùng hiệu quả. Người bệnh sử dụng khăn lạnh, túi đá đắp lên đầu gối hoặc những vị trí đau nhức. Tuy nhiên, phương pháp này không phù hợp với những vùng da hở, bị nhiễm trùng, lở loét.
➤ Chườm nóng: Chườm nóng phù hợp với những cơn đau mãn tính, sau khi bị chấn thương 1 – 2 ngày, giúp xoa dịu đau nhức. Người bệnh có thể sử dụng khăn ấm hoặc túi nhiệt đắp lên đầu gối lặp đi lặp lại nhiều lần trước khi đi ngủ. Tuy nhiên, liệu pháp này không phù hợp với người bị suy giãn tĩnh mạch vì nhiệt độ cao có thể khiến tĩnh mạch bị giãn nỡ trầm trọng hơn.
2.1. Luyện tập thể thao
Luyện tập thể thao thường xuyên kích thích cơ thể sản sinh nhiều endorphin. Hoạt chất này sẽ tương tác với thụ thể trong não giúp bạn giảm nhận thức về các cơn đau. Ngoài ra, luyện tập đúng cách còn cải thiện chất lượng và sự linh hoạt của xương khớp, tăng khả năng vận động.
Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và sở thích của mỗi người, bạn có thể lựa chọn các bài tập khác nhau như:
Đi bộ: Đi bộ 30 – 40 phút mỗi ngày giúp xương khớp vùng đầu gối được hoạt động nhẹ nhàng, giảm co cứng cơ bắp và dây chằng. Phương pháp này còn giúp quá trình lưu thông máu diễn ra tốt hơn, cung cấp đủ các chất dinh dưỡng đến các cơ quan trong cơ thể, phục hồi nhanh những chấn thương, đặc biệt là ở vùng đầu gối.
Bơi lội: Bơi lội là bài tập phát triển sức khỏe toàn diện, ngăn ngừa quá trình lão hóa xương khớp, làm chậm diễn biến của các bệnh như: thoái hóa khớp đầu gối, gai cột sống, thoát vị đĩa đệm…
Yoga: Yoga là bộ môn cải thiện tâm trí và rèn luyện thể chất vô cùng hiệu quả. Tập luyện yoga thường xuyên giúp tăng sức bền, căn chỉnh khung xương, điều hòa nhịp thở và có khả năng đẩy lùi sự phát triển của bệnh tật. Một số động tác yoga phù hợp với người bị đau nhức chân từ đầu gối trở xuống như: tư thế chiến binh II, tư thế ngồi xếp cánh bướm, tư thế cái cây, tư thế cây cầu…
2.3. Sử dụng thuốc Tây y
Tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân dẫn đến đau nhức chân từ đầu gối trở xuống, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau cho bạn. Một số thuốc thường được sử dụng như:
- Thuốc giảm đau Paracetamol.
- Thuốc chống viêm giảm đau không steroid (NSAID): Aspirin, Naproxen, Ibuprofen… l
- Thuốc giảm đau gây nghiện (Opioid): Tramadol, Pethidin…
2.4. Vật lý trị liệu
Xoa bóp, bấm huyệt: Phương pháp này được thực hiện bằng cách tác động lực từ bàn tay lên các huyệt đạo trên đường kinh lạc, giúp giải tỏa khí huyết, cân bằng âm dương, xoa dịu đau nhức. Các huyệt đạo thường được tác động khi bị đau nhức chân từ đầu gối trở xuống là: huyệt Huyết hải, huyệt Độc ty, huyệt Âm lăng tuyền, huyệt Túc tam lý, huyệt Ủy trung…
Châm cứu: Liệu pháp Đông y này kích thích cơ thể sản sinh Endorphin nội sinh, giảm đau nhức và khiến người bệnh cảm thấy thư giãn, thoải mái, cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Điện trị liệu: Xung điện có tần số thấp hoặc trung bình được sử dụng để ức chế dây thần kinh cảm giác, đẩy lùi đau nhức, thư giãn cơ, mở rộng phạm vi hoạt động của đầu gối.
Siêu âm trị liệu: Sóng siêu âm kích thích trực tiếp các thụ thể thần kinh, có khả năng giảm đau và giải tỏa tình trạng co cứng ở cơ bắp, dây chằng. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp cơ thể tăng cường hấp thu dưỡng chất, phục hồi nhanh chóng những tổn thương vùng đầu gối.
2.5. Phẫu thuật
Khi các bệnh lý liên quan đến tình trạng nhức chân từ đầu gối trở xuống diễn biến trầm trọng, gây biến chứng nguy hiểm như bại liệt hoặc đe dọa tính mạng, bác sĩ sẽ đề xuất thực hiện phẫu thuật. Mỗi một loại bệnh lại có phương pháp phẫu thuật khác nhau, ví dụ:
- Suy giãn tĩnh mạch chi dưới: Can thiệp nội mạch bằng sóng cao tần hoặc laser, thắt (Ligation) và bóp (Stripping) tĩnh mạch, liệu pháp CHIVA.
- Thoái hóa khớp gối: Ghép xương sụn tự thân hoặc đồng loại, nội soi làm sạch, đục xương sửa trục, thay khớp.
- Bệnh gout: Hút dịch tophi, loại bỏ hoàn toàn hạt tophi, hợp nhất khớp, thay khớp.
